|
تعيين سن شتر(از روي دندانها)
تعيين سن شتر از روي دندانها کار سختي است شترها تا سن 7 سالگي و لاماها و الپاکاها تا سن 5 سالگي رشد ميکنند.
شتر داراي 22 دندان شيري و 34 دندان دائمي ميباشد. شتر بعلت داشتن دو دندان جلوئي در فک بالا از ساير نشخوارکنندگان متفاوت ميباشد؛ شتر همچنين داراي
يک جفت دندان نيش در فک بالا و پايين بوده که براي خرد کردن گياهان خشبي (چوبي) در غذا بکار ميرود. در ضمن جفت اول دندانهاي گونه از ساير دندانها جدا و به رنگ تيره ميباشد.
الف) دندانهاي شيري شتر:
شتر داراي 22 دندان شيري است که بصورت زير مرتب شده اند.
فک بالا:
يک دندان پيش در هر طرف(2)
يک دندان نيش در هر طرف(2)
سه دندان گونه در هر طرف(6)
فک پايين:
سه دندان پيش در هر طرف(6)
يک دندان نيش در هر طرف(2)
دو دندان گونه در هر طرف(4)
تعيين سن شتر از روي دندانهاي شيري:
1- حيوان تازه متولد شده:
فاقد دندان ميباشد.
2- يک ماهه:
فک بالا: 2 دندان گونه در هر طرف
فک پايين: يک دندان گونه در هر طرف(2)
يک دندان پيش در هر طرف(2)
3- سه ماهه:
فک بالا : يک دندان نيش وسه دندان گونه در هر طرف(8)
فک پايين: سه دندان پيش ويک دندان نيش ودو دندان گونه در هر طرف(12)
4- شش ماهه:
فک بالا: يک دندان پيش؛ يک دندان نيش؛ سه دندان گونه در هرطرف(10)
فک پايين: سه دندان پيش؛ يک دندان نيش ؛دو دندان گونه در هرطرف(12)
دندانهاي دائمي:
شتر داراي 34 دندان دائمي ميباشدکه اندازه آن بزرگتر از دندان شيري بوده و بصورت زير قرار گرفته اند.
فک بالا:
يک دندان پيشين در هر طرف(2)
يک دندان نيش در هر طرف(2)
? دندان گونه در هر طرف(12)
فک پايين :
سه دندان پيشين در هر طرف(6)
يک دندان نيش در هر طرف(2)
پنج دندان گونه در هر طرف(10)
تعيين سن شتر پس از يک سالگي:
شتر يک ساله:
فک بالا: چهار دندان گونه در هر طرف
فک پايين : سه دندان گونه در هر طرف
شتر دو و نيم ساله:
فک بالا: چهار تا پنج دندان گونه در هر طرف
فک پايين : سه تا چهار دندان گونه در هر طرف
شتر سه ساله:
فک بالا: پنج دندان گونه در هر طرف
فک پايين : چهار دندان گونه در هر طرف
شتر چهار و نيم ساله: در اين سن اولين دندان پيشين دائمي ظاهر ميشود.
شتر پنج ساله : دندانهاي شيري گونه توسط دندانهاي دائمي جايگزين ميشود.
فک بالا: دو دندان دائمي در هر طرف فک بالا
فک پايين : يک دندان دائمي در هر طرف فک پايين
شتر پنج و نيم ساله :
در روي فک پايين بيش از دو دندان دائمي پيشين وجود دارد.
فک بالا: شش دندان دائمي گونه در هر طرف از فک بالا مشاهده ميشود.
فک پايين: پنج دندان دائمي گونه در هر طرف از فک بالا مشاهده ميشود .
شتر شش ساله :
فک بالا: يک دندان پيش دائمي در هر طرف از فک بالا مشاهده ميشود.
فک پايين: يک دندان نيش دائمي در هر طرف از فک پايين مشاهده ميشود.
شتر هفت ساله:
در اين سن دندانهاي دائمي در دهان کامل شده و اولين دندان گونه در هر دو فک سياه ميشود.
دندانهاي نيش در شش سالگي ظاهر شده و در هفت سالگي خيلي بزرگتر شده؛ و طول اين دندانها در فک بالا تا چهار سانتيمتر مشاهده شده اند. دندان نيش در
فک پايين بعضا توسط صاحبان دام کشيده ميشود. شترها ميتوانند تا چهل سال عمر کنند؛ اما از سن 15 سالگي بعلت ضعيف و پهن شدن دندان نيش در مصرف
علوفه خشک و سفت با مشکل مواجه ميشوند.
رفتارشناسي شتر
شترها بطور کلي رفتاري آرام و هوشي محدود دارند و بردباري، تحمل سختي ها و بي تفاوتي در برابر عوامل جوي نامناسب، از ويژگيهاي آنها به شمار مي آيد.
اين حيوانات در دشوارترين شرايط آب و هوائي، بي غذائي و بي آبي به کار خود ادامه مي دهند و اين کار را تا آخرين رمق باقيمانده خود دنبال مي کنند. شتر ماده معمولاً آرامتر از شتر نر مي باشد.
شتر نسبت به تحمل درد و در قبال بيماريها تا حدودي مقاوم تر از ساير دامهاست و کمتر علائم خستگي و ناراحتي از خود بروز مي دهد. به همين جهت بايد به دقت حيوان را تحت نظر داشت زيرا که در هنگام بيماري نيز بدون هيچگونه اظهار ناراحتي همچنان به کار خود ادامه مي دهد و امکان دارد ناگهان از پاي بيفتد.
گاهي اوقات، برخلاف آنچه گفته شد، شترهايي را مي توان يافت که رفتار ناخوشايندي نظير سرکشي، نافرماني و لجبازي از خود نشان مي دهند. بطور کلي، رفتار شتر در درجه نخست به طريقه نگهداري، پرورش و برخورد با شتر بستگي دارد، بويژه اگر نگهداري شتر توسط افراد کم تجربه انجام شود، پيامدهاي ناگواري
در پي خواهد داشت، چه اينکه شترها در قبال برخورد محبت آميز پرورش دهندگان خود رفتار مثبتي خواهند داشت. بايد افزود که هرچه در سنين پائينتر به آموزش شتر اقدام شود بهتر است و باعث مي شود که شتر رفتار بهتري از خود نشان دهد.
تصوير شماره 4 ـ شترها در قبال برخورد محبت آميز پرورش دهندگان خود رفتار مثبتي دارند.
شتر نر، بويژه در فصل جفتگيري و يا مستي، دوره هايي از رفتارهاي عصبي و ناخوشايند از خود بروز مي دهد و ممکن است که صداهاي بلند و آزاردهنده اي از خود بيرون آورد، هنگامي که حيوان چنين صداهائي از خود در مي آورد، اگر به دهان او بنگريم در مؤخره دهان مي توانيم توده اي سرخ رنگ را ببينيم که احياناً
تا بخش جلوئي دهان مي رسد و گاهي از دهان بيرون مي زند و بنظر مي رسد که وظيفه اين توده مرطوب کردن مؤخره حنجره است. همچنين شتر نر مست ممکن است بدون دليل به شتران ديگر حمله کند، و بيضه ها، مثانه و اجزاي ديگر بدن را گاز بگيرد.
تصوير شماره 5 ـ شتر در فصل جفتگيري و يا مستي توده اي سرخ رنگ از دهان بيرون مي آورد.
بهمين جهت بهتر است که در هنگام کار، شتران نر و ماده را از هم جدا کرد، علاوه بر آن ممکن است که شترها در هنگام گرفتن افسار آنها و يا نهادن بار، از خود صداهاي بلند آزاردهنده اي در آورند اما به هيچ وجه خطري نخواهند داشت، و پس از حرکت به تدريج آرام شده و اگر کودکي نيز افسار آنها را بگيرد و حرکت کند به آرامي دنبال وي خواهند رفت.
تصوير شماره 6 ـ صداهاي بلند آزار دهنده شتر در هنگام کار
هنگام معاينه شتر بايد کاملاً مواظب بود، زيرا عليرغم آرامش ظاهري، اين حيوان مي تواند لگد بسيار محکمي بزند که ممکن است تا شانه ها برسد. و همچنين شتر
مي تواند با دستهاي خود نيز لگد بزند. بهمين علت جهت هر کار مي بايد در آغاز شتر ايستاده را نشاند و اندامهاي حرکتي قدامي وي را با طناب بست.
نشانه هاي بيماري شترها، در بيشتر موارد شبيه نشانه هاي بيماري در ساير حيوانات اهلي است. شترها معمولاً به صورت هميشگي فرياد مي کشند و اين بعلت تغيير عوامل خارجي بوده، دليل هيچگونه بيماري نيست. ريزش ترشحات مخاطي و يا بزاق از دهان حيوان نيز به هيچ وجه جزو نشانه هاي بيماري بشمار نمي رود. تغيير شکل گذراي مدفوع دليل نارسائيهاي گوارشي نيست، زيرا ممکن است تغيير نوع غذا و حتي تغيير مربي باعث اين مسئله شده باشد. رنگ خوني ادرار نيز از نشانه هاي مرضي در شتر نيست و مربي شتر تنها کسي است که مي تواند درباره شترهاي بيمار اطلاعاتي بدهد. تأکيد بر اين نکته ضروري است که برخلاف حيوانات ديگر، اهميت زيادي به درجه حرارت بدن شتر جهت تشخيص بيماري داده نمي شود.
هنگامي که شتر دچار دل درد مي شود همچون اسب رفتار کرده در خاک مي غلتد و يا اينکه مي نشيند و پاهاي خود را در هر دو جهت بلند نموده و شکم خود را به زمين مي فشارد و سرعت تنفس وي بشدت افزايش مي يابد. هنگامي که حيوان واقعاً مريض باشد و درد بکشد آه و ناله مي کند و گاهي اوقات دندان هاي خود را به شدت به هم مي سايد، ولي اين دندان قروچه در حالت مستي و هيجان جنسي و بعد از خوردن نمک نيز مشاهده مي گردد.
اسهال در شتر دليل بيماري نيست زيرا که ممکن است در نتيجه تغيير جيره غذائي شتر اتفاق بيفتد و يا اين که شتر در اثر ترس و يا زخمي شدن نيز دچار اسهال شود.
شتران حافظه اي بسيار قوي دارند و حوادثي را که با درد همراه است هيچوقت فراموش نمي کنند و از سوئي ديگر چنانچه شخصي با آنان محبت کند او را نيز از
خاطر نمي برند. حافظه قوي و جهت يابي صحيح آنان باعث مي شود که آنان مسير حرکت خود را به خوبي تعيين نمايند، بطوري که در هنگام شب نيز شتر قادر به جهت يابي صحيح است. در گذشته هاي دور، شتران فاصله بسيار دور ميان سرزمين ايران و سرزمين حجاز را بدون هيچگونه مشکلي طي مي نمودند و حاجيان را به زيارت خانه کعبه مي بردند. همچنين اين شتران در مسير بسيار طولاني جاده ابريشم بدون آنکه راه خود را گم کنند و يا اينکه از مسير خود منحرف شوند اقدام به جابجائي کالا از شرق آسيا به غرب آسيا و اروپا مي نمودند.
شتران پراکنده در بيابان ها از غريزه گله اي خود پيروي مي کنند که اين غريزه باعث ايجاد امنيت و آرامش در گله شده و گله را از خطرات احتمالي محافظت
مي نمايد. رهبري گله را معمولاً قوي ترين لوک موجود در گله به عهده دارد و همين شتر نر در هنگام فحلي شتران ماده، اقدام به جفتگيري با آنان مي نمايد و
شتران نر ديگر که در گله وجود دارند از خود حالت مستي نشان نمي دهند و چنانچه دو شتر نر در حالت مستي در يک زمان وجود داشته باشند آن دو با هم به جنگ پرداخته و شتر پيروز است که اقدام به جفتگيري با شتران ماده نموده و شتر شکست خورده حالت مستي خود را از دست مي دهد. در فصل جفتگيري، معمولاً شتر نر هيجان زده بوده و کنترل آنان سخت مي باشد، آنان سر خود را بالا گرفته و دم خود را دائماً تکان داده و به آلت تناسلي خود مي زنند و پاهاي خود را از هم باز مي کنند و ممکن است به حيوانات ديگر و حتي انسان حمله کنند و به آنها صدمات فراوان وارد کنند. در فصل جفتگيري، شترها، کثيف، آزاردهنده و
کم رشد مي شوند و جهت جلوگيري از چنين مسائلي شترداران اقدام به اخته نمودن شتران کاري و بارکش مي نمايند. ولي اخته کردن اگر در شتران کمتر از
6 سال سن انجام شود، خود باعث وقوع تغييرات ناخوشايندي از لحاظ رشد استخوانها و عضلات و قدرت تحمل شتر مي گردد، و از سوئي ديگر اگر اخته کردن بعد از 6 سالگي انجام شود ممکن است که عمل اخته کردن برايش خطرناک باشد و بهترين راه براي کنترل شتران اخته نشده در فصل مستي، اينست که آنان را به کار سخت و طاقت فرسا بگمارند و او را به حال خود رها نکنند.
معمولاً خطراتي را که شتر مي تواند به انسان وارد آورد گاز گرفتن است که اين کار را بوسيله دندان هاي نيش خود انجام مي دهد و به همين جهت بهتر است که
اين دندان ها را با سوهان سائيده و کند ساخت تا ضرر ناشي از آنها کمتر شود.
تصوير شماره 7 ـ دندان هاي تيز شتر مي توانند براي انسان خطرناک باشند.
افسانه هاي فراواني در مورد جفتگيري شتر وجود دارد. برخي معتقدند که شتر نر در حضور انسان، با شتر ماده جفتگيري نمي کند و برخي ديگر مي گويند که
شتر نر با ماده خود، به دور از گله و يا انسان خلوت مي کند، برخي ديگر مي گويند اگر انسان شاهد جفتگيري شتر نر باشد، شتر نر کينه او را به دل خواهد گرفت و در پي انتقام برآمده، آدمي را در جائي خلوت گير انداخته، به قتل خواهد رساند و همچنين افسانه هاي ديگر که هيچکدام از آنها صحت ندارد وجود دارد ولي حقيقت امر، اينست که اين کار در شتر، همچون ساير حيوانات ديگر انجام شود. با اين تفاوت که در شتران، شتر ماده بر روي زمين مي نشيند و شتر نر در پشت او قرار
مي گيرد. معمولاً شتر نر مست بيشترين وقت را جهت يافتن شتران ماده فحل در گله مي گذراند و هنگامي که شتر ماده فحلي را مي يابد با فشار آوردن بر گردن شتر ماده او را مجبور به نشستن مي کند و ممکن است او را چندين بار گاز بگيرد تا شتر ماده بنشيند. سپس پشت سرش مي ايستد به طوري که اندامهاي قدامي شتر نر پشت شانه هاي شتر ماده قرار مي گيرد بعد از آن مي نشيند و با دو اندام خلفي خود را به جلو مي کشاند و اقدام به جفتگيري مي نمايد.
تصوير شماره 8 ـ جفت گيري در شتر
در فرهنگ عمومي جامعه ما، شتر حيواني کينه جو است و کينه شتري ضرب المثل است، اما در حقيقت شتر مانند هر حيوان ديگر، در هنگام حمله به او ، حالت دفاعي به خود مي گيرد و سعي مي کند که از خود دفاع نموده و به دشمن حمله نمايد و با لگد پراندن، سر و صدا و فرياد کردن، و بالاخره گاز گرفتن او را از خود دور نمايد. داستان هاي زيادي از کينه شتر در فرهنگ عاميانه ما وجود دارد که شايد برخي از آنها رنگ و بوئي از واقعيت به همراه داشته باشند که اين مسئله به حافظه شتر باز مي گردد و اينکه اين حيوان با حافظه قوي خود مي تواند به راحتي کساني را که قبلاً از آنان آزار ديده است، شناسائي کند و از آنان دوري نمايد و يا اينکه در صدد فرصتي براي انتقام باشد.
شتران ماده، توجه شديدي به بچه هاي خود دارند و از لحظه تولد تا مراحل بعدي آنان را تحت حمايت خود قرار مي دهند و اگر شتر ماده اي بچه خود را گم کند
بي تاب شده، يک دم آرام نمي گيرد و از جائي به جاي ديگر در پي يافتن بچه خود مي رود و تا هنگامي که او را نيابد آرام نمي شود. شتران از حيواناتي هستند که بچه هاي خود را پس از توليد نمي ليسند، و اگر بچه شتر کشتار شود، شتر ماده از غذا خوردن امتناع ورزيده و به دنبال وي خواهد گشت و هنگامي که او را نيابد، در گوشه اي مات و مبهوت مي ايستد و هر از چندي فرياد مي زند و سروصدا به راه مي اندازد .
تصوير شماره 9 ـ علاقه فراوان شتر ماده به فرزندش
و از عادت هاي بد شتران ماده اينست که برخلاف شيردوشي در گوسفند و گاو، نمي توان شتران را دوشيد مگر آنکه بچه شترها نيز در کنار مادر باشند و براي اين کار بايد بچه شتر در آغاز پستان شتر را بدوشد و شيردوشي شتران ماده بدون تحريک و وجود بچه شترها، نادر است. بهمين جهت برخي از شتربانان تعدادي از شتران ماده خود را انتخاب مي کنند و به تدريج آنان را به شيردوشي بدون حضور بچه شترها عادت مي دهند. معمولاً اعراب باديه نشين عربستان سعودي به اين گونه شترها« مسوح » مي گويند زيرا که اين شترها به مجرد مسح و مالش پستان، اقدام به شيردهي مي نمايند.
گاهي اوقات اتفاق مي افتد که بچه شتر پس از تولد مي ميرد، در چنين حالتي شتربان پوست بچه شتر را مي کند و آن را از کاه پر مي کند و در کنار شتر ماده قرار مي دهد تا شتر ماده آن را بو کند و به شيردهي تحريک شود.
چنان چه کسي بخواهد که به بچه شترها آزار برساند، شتران مادر به شدت تحريک شده و ممکن است که اقدام به حمله نمايند. بهمين جهت بهتر است جهت تيمار و يا درمان بچه شترهاي بيمار، در آغاز آنها را از مادر جدا نموده و در جاي دوردستي قرار دهيم که مادر نتواند او را ببيند سپس مي توان با خيال راحت به تيمار و درمان بچه شتر پرداخت .
در پايان نتيجه گيري مي کنيم که در مقايسه با ساير حيوانات اهلي نظير گاو، گاوميش، گوسفند و بز، شتر داراي حافظه اي قوي تر و هوشي برتر و قدرت تحمل بيشتري است که تمامي موارد فوق به نحوه زيست اين حيوان و هماهنگ شدن وي با محيط خشک و بي آب و علف صحرائي و کويري بستگي و ارتباط مستقيم دارد .
پرورش صنعتي شتر
اگر بخواهيم شترها را با استفاده از روش پيشرفته پرورش دهيم، بايد براي آنان سالن پرورش درست کنيم. سالن پرورش، دوازده متر پهنا دارد.
بلندي سقف آن سه تا چهار متر است. طول سالن هم براساس تعداد شترها مشخص مي شود. پهناي سالن بايد به سه قسمت تقسيم شود. در دو قسمت کنار به فاصله حدود چهار متر از ديوار، شتر ها نگهداري مي شوند. قسمت وسط هم يک راهرو به پهناي سه ونيم متر درنظر گرفته مي شود. اين راهرو براي پخش غذا و عبور شترها است. آخور شترها نيز با يد طوري ساخته شود که هنگام غذا خوردن، شتر حالت طبيعي خود را داشته باشد.
بلندي آخور، به نژاد و بلندي شترها بستگي دارد. به طور معمول بلندي آخور بين سي تا پنجاه سانتيمتر است. براي اين که سر شتر به راحتي وارد آخور بشود، پهناي آن را پنجاه سانتيمتر بلندتر از کف آن مي سازند. دقت کنيد که آخورهاي گوشه دار براي شترها مناسب نيستند.بهتر است گوشه آخورها به شکل گرد
ساخته شوند.
خلاصه مطالب:
1- لازم است هنگام خريد شتر با اداره دامپزشکي محل خود مشورت کنيد.
2 – بهترين روش نگهداري شتر، ساختن جايگاه مناسب است.
3- شتر نر يا لوک بايد خصوصيت هاي جنس نر را به طور کامل داشته باشد.
4- سن مناسب جفت گيري در نرها چهارسالگي و در ماده ها پنج سالگي است.
5- براي هرگله سي تا چهل نفري شتر ماده، مي توان از يک شتر نر استفاده کرد.
6- در ماه هاي آخر بارداري و نزديک زايمان، شتر را مجبور به کار نکنيد. همچنين غذاي مناسب و قوي به آن بدهيد.
7- هنگام زايمان شتر را به جايي محکم ببنديد.
8- بعد از تولد، نوزاد شتر را خشک کنيد و ناف آن را ضدعفوني کنيد.
9- خوردن آغوز در هفته اول تولد نوزاد شتر بسيارضروري است.
10- خوردن بيش از اندازه شير در بچه شتر، باعث ناراحتي هاي معده و روده آن مي شود. درنتيجه نوزاد ممکن است به اسهال دچار شود.
11- سن شتر را مي توان از روي دندان هاي آن مشخص کرد.
12- براي استفاده به خصوص از شتر بايد آن را براي همان کار تربيت کنيم.
13- براي ساختن اصطبل شتر از سه طرف ديواري را بالا مي آوريم و سقف آن را مي پوشانيم. به طوري که قسمت باز اصطبل به سمت وزش باد، باران و نور خورشيد نباشد.
14- دقت در انتخاب شترهاي مناسب و جداکردن شترهاي نر و ماده از هم براي پرواربندي بسيار ضروري است.
15- روش پيشرفته براي پرورش شتر، ساختن سالن پرورش است. در اين سالن هر شتر در اصطبل جداگانه اي نگهداري مي شود.
محصولات مرتبط :
بسته آموزشی پرورش شتز
سی دی آموزشی پرورش شتر
طراحی سوله
مقالات مرتبط :
پرورش شتر (1)
مدیریت پرورش شتر در ایران
درآمدی برشناخت نژادهای شتردر ایران
خصوصیات شتران گوشتی ، شیری، سواری
تغذیه شتر
برآورد سن شتر
احتیاجات غذایی شتر
نحوه کشتار شتر
طاعون شتر
بیماریهای درونی شتر (1)
بیماریهای درونی شتر (2)
طرح پرورش شتر
انواع نژادهای شتر در ایران
تعیین سن شتر
| .: نظر شما در مورد این مطلب:. |
|
|
|
درباره ما
تماس با ما