گیاه رزماری

● رزمــاری

رزماری، برگ و سرشاخه های گلدار خشک شده گیاه Rosmarinus officinalis از خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است که حداقل دارای ۱ درصد (حجم/وزن) روغن فرار می باشد.

● نام گیاه:

● لاتین: Rosmarinus officinalis

● فارسی: رزماری، رومارن

● ریخت شناسی:

گیاه معطر بوته ای و پایا، با شاخه های بالارونده، که ارتفاع آن به ۲ متر می رسد. برگ های باریک با انتهایی بدون نوک و سوزنی شکل (نازک)، گل ها به رنگ سبز تیره و به ندرت صورتی یا سفیدرنگ می باشد.

● اندام دارویی

برگ و سرشاخه های گلدار گیاه، اندام داروئی رزماری را تشکیل می دهد

● زمان جمع آوری

برگ و سرشاخه های گلدار گیاه رزماری هنگام شروع باز شدن گل ها و در فصول بهار و تابستان جمع آوری می گردد.

● دامنه انتشار

پرورش گیاه رزماری در بیشتر نواحی ایران معمول می باشد. پرورش دهندگان عمده گیاه رزماری را در دنیا، کشورهای شمال آفریقا خصوصاً مراکش و تونس و کشورهای جنوب اروپا خصوصاً اسپانیا، فرانسه، ایتالیا، یوگسلاوی و آمریکا تشکیل می دهند.

● موارد استعمال

از رزماری به صورت خوراکی در درمان اضطراب، سردرد، میگرن، فشار خون، نفخ و بی اشتهایی و به صورت موضعی به عنوان مسکن موضعی در درمان دردهای عضلانی و بیماری های روماتیسمی استفاده می شود. همچنین به علت عطر و طعم مناسب در صنایع آرایشی ـ بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد.

روغن رزماری یک روغن محرک است و از نظر رایحه و اثر، گرم و نافذ می باشد. اثر محرک رزماری روی سیستم اعصاب مرکزی بسیار برجسته است.

مصرف رزماری چون موجب سهولت ترشح و دفع صفرا می شود از این جهت از آن در بیماری های یرقان و نارسایی اعمال کبد استفاده می شود. مصرف رزماری در موارد ضعف عمومی، خستگی مفرط و بی حالی بیمار در دوران نقاهت مفید تشخیص داده شده است.

● عوارض جانبی

مصرف دارویی موضعی گیاه و یا کاربرد فرآورده های آرایشی ـ بهداشتی حاوی رزماری در برخی از افراد حساس، گهگاه ایجاد قرمزی پوست، درماتیت، حساسیت پوستی و حساسیت به نور ایجاد می کند.

● موارد احتیاط

رزماری در دوران بارداری، شیردهی و در بیماران صرعی و فشار خون بالا بهتر است به کار نرود. روغن رزماری دارای ۲۰ـ۱۰ درصد کافور است که اگر به مقدار زیاد مصرف شود می تواند موجب تشنجات صرع مانند شود.

موارد استعمال در پزشکی گذشته: در طب گذشته از رزماری به صورت خوراکی به عنوان مدر و ضد نفخ و به صورت موضعی به عنوان ضد التهاب و ضد درد استفاده می کرده اند.

طی صدها سال از رزماری در مراقبت از پوست و مو استفاده شده و یکی از اجزای ادکلن real و جزو اصلی آب تقطیری تهیه شده از الکل رقیق و گل های رزماری است که نوعی مخلوط قابض گیاهی در حامل سرکه سیب می باشد و به پاکسازی، تقویت و سم زدایی پوست به ویژه پوست های چرب و مستعد آکنه کمک نموده و به داشتن اثرات فوق العاده در ایجاد جوانی مشهور است.

رزماری برای آبکشی موهای تیره و مالش دادن پوست سر مورد استفاده قرار می گیرد که برای تأمین سلامت موها و جلوگیری از ریزش بیش از حد آنها به ویژه متعاقب بیماری ها واقعاً ارزشمند است. رزماری به برگرداندن رنگ به موهای خاکستری و حتی درمان طاسی مشهور است.