بیماریهای دستگاه ادراری و تولید مثلی (تناسلی)

این بیماریها عبارتند از: سقط جنین، زایمان، استروس، تورم پستان، جفت ماندگی و نفریت که در زیر تعدادی از آنها توضیح داده می شوند.

سقط جنین

سقط جنین به معنای از دست دادن جنین در حال رشد در رحم است. طول یک دوره ی بارداری طبیعی در اسب 340روز می باشد اما در واقع یک کره می تواند بین 310 تا 370روز به دنیا آید. اغلب سقط جنین ها در سه ماهه اول بارداری است که در واقع 100روز پس از جفت گیری با نریان کششی است. در این زمان جنین خیلی کوچک است و ممکن است اسبدار در صورت سقط جنین مادیانش متوجه آن نگردد. مادیانی که سقط جنین می کند در واقع بسیاری از مراحل طبیعی بارداری را می گذراند. به این صورت که وضع حمل کرده و سقط شده و مایعات اطراف جنین را به خارج از بدن می فرستد و سپس پرده های جنینی (جفت) را از بدن خارج می کند. اگر سقط جنین با عفونت باشد در آن صورت جنین، مایع و پرده های اطراف آن آلوده خواهند بود. خطرناکترین عفونتی که موحب سقط جنین اسب می شود هرپس ویروس اسبی تیپ 1 است. این ویروس شایع ترین عامل عفونت تنفسی در اسبها است اما یک مادیان باردار ممکن است از طریق تماس با مواد به جا مانده از سقط جنین آلوده به ویروس یا از طریق قطرات معلق در هوا به آن مبتلا شود و در اثر آن جنین را سقط کند. عمده مادیان های باردار در اواخر بارداری مبتلا به این نوع سقط می گردند.

درمان

تا وقتی که عامل عفونت حذف نشده است نباید هیچ اسبی به مکان آلوده وارد یا از آنجا خارج گردد. چون در آن صورت قبل از تشخیص عفونت را به جاهای دیگر منتشر می کند. مکانی که در آن سقط جنین صورت گرفته چه در چراگاه و چه در اصطبل باید استریل گردد. برخی مادیان ها عادتا و به صورت ارثی جنین های خود را سقط می کنند که برخی بر این عقیده اند که اینها دارای نقص هورمون پروژسترون هستند. این هورمون موجب حفظ بارداری می شود. ولی امروزه متوجه شده اند که کمبود این هورمون نمی تواند عامل این سقط ها باشد چون با دادن پروژسترون به این مادیان ها در بارداری آینده باز هم سقط دیده می شود.

بیماریهای متابولیک

قولنج

قولنج یک بیماری نیست ولی به عنوان یک ناهنجاری ممکن است توسط عوامل زیادی به وجود آید. در مراحل اولیه این عارضه افزایش حجم معده یا روده ها اتفاق می افتد که ممکن است در نتیجه تجمع  مقدار زیادی گاز، مایع یا خوراک ایجاد شود. انسداد روده می تواند یکی از عوامل تجمع این مواد در معده و روده ها باشد. در صورت وقوع چنین حالتی به اولین چیزی که باید شک کرد قولنج است. در این حالت باید خوراک و علوفه را از دسترس دام خارج کرد و حیوان را تنها گذاشت مگر اینکه وضعیت حاد باشد که در این صورت باید دام را وادار به راه رفتن کرد و دام را گرم نگه داشت.

قولنج نامنظم (ناشی از گرفتگی عضلانی)

این قولنج ناشی از گرفتگی عضله دیواره روده است که دلایل آن عبارتند از: آسیب دیدگی دیواره روده به علت مهاجرت لارو انگل روده ای و یا نوشیدن و یا خوراندن مقدار زیادی خوراک یا آب بلافاصله پس از کار شدید. در این نوع قولنج ممکن است ضربان قلب به 68تا 92 بار در دقیقه افزایش یابد و زمانی که میزان تنفس به بالای 80 بار در دقیقه برسد و یا دمای بدن از حالت معمولی افزایش یابد ممکن است به بالای 100 نیز برسد. در این شرایط استفاده از یک داروی شل کننده مشکل را به سرعت حل می کند.

قولنج ناشی از یبوست

این قولنج حدود 30درصد قولنج ها را تشکیل می دهد و به علت ماندگاری بیش از حد مواد خوراکی در روده بزرگ به وجود می آید. در این هنگام معاینه راست روده احساس می شود که انسدادی در روده بزرگ ایجاد شده است که باعث درد شدیدی در این ناحیه می شود که می توان با خورانیدن مقادیر زیادی مواد شوینده مانند پارافین از طریق لوله مری حرکت مواد را در دستگاه گوارش بهبود بخشید.

قولنج حجیم

این قولنج به علت عدم خروج گاز از روده به وجود آمده و معمولا بسیار دردناک است. اسب در این حالت عرق زیاد کرده و به شدت به خود می پیچد. تجمع گاز ممکن است در جلو روده به وجود آید که باعث افزایش حجم روده و یا تخمیر خوراک در معده و روده کوچک می شود.

قولنج روده ای

معمولا در این نوع قولنج روده پیچ خوردگی شدیدی پیدا کرده و اسب به دور خود می چرخد و درد می کشد که نیاز فوری به اقدامات پزشکی و معاینه دام دارد.

عوامل مستعد کننده دام برای ایجاد قولنج عبارتند از:

• دادن مقادیر زیادی از خوراکی هایی نظیر علوفه نارس، غلات، سیبهای مازاد و ...
• پر خوری
• خستگی مفرط
• تغذیه یا آشامیدن مقدار زیادی خوراک یا آب پس از کار سخت
• غذای کپک زده
• تغییر ناگهانی جیره
• دندانهای تیز و نامنظم
• خوراک دهی زیاد

لنگش

لنگش عبارتست از تخریب بافت سم و عدم خون رسانی به این مناطق در بسیاری از موارد عدم خون رسانی به بافت داخلی سم باعث مرگ سلولی شاخی سم می شود. این عارضه می تواند باعث کاهش طول عمر مفید حیوان شود و در این زمینه همیشه پیشگیری بسیار بهتر از درمان است.

نیرویی که وزن حیوان به طرف پایین ایجاد می کند توسط استخوان پا به استخوان های پایین منتقل شده و در بین دیواره سم ها پخش می شود. این نیرو به دیواره های سم وارد شده و به زمین منتقل می شود و بنابراین استخوان پا به دلیل تحمل وزن بدن برای ایجاد لنگش مستعد است.

عوامل موثر در ایجاد لنگش

فاکتورهای زیر در ایجاد لنگش موثرند:

• مصرف زیاد خوراک
• توکسمی (مسمومیت خونی)
• تروما
• وزن تولد زیاد
• استروئیدها
• سرطان غده هیپوفیز

علائم لنگش

مهم ترین علائم لنگش که می توان به آنها اشاره کرد عبارتند از:

• حیوان به سختی حرکت کرده و می ایستد و پای جلو و عقب را به هم نزدیک کرده و قوز می کند.
• پاها داغ هستند. در شرایط عادی ممکن است پاها گرم شده و سپس خنک شوند ولی اگر برای چند ساعت پاها گرم بماند ممکن است نشانه لنگش باشد.
• پاها به حالت برجسته و بلندتر از روی زمین قرار دارد.
• به اسب نباید اجازه داد تا هرچه می خواهد بخورد و یا هر دارویی را به حیوان بخورانیم.
• در صورتی که اسب می تواند راه برود باید زیر پاها را تا عمق زیادی نرم نگه داشت.

اسب را نباید سریع یا به زور وادار به دویدن کرد.

بررسی ارتباط بین تغذیه و لنگش

کربوهیدراتهایی مانند قندها و نشاسته ها می توانند باعث تجمع کربوهیدراتهای محلول غیر قابل هضم در انتهای روده شوند. این مواد نسبت به خوراکهایی نظیر یونجه و علوفه مرتع بسیار سریعتر تخمیر شده و می توانند به سرعت جذب شده و تولید اسیدهای چرب فرار کنند.

نتیجه نهایی این عمل تولید اسید در انتهای روده است که به نظر می رسد از عوامل ایجاد لنگش است. می توان با کنترل جیره و کاهش مصرف نشاسته و قند در جیره از تولید اسید جلوگیری کرد.

کربوهیدراتهای علوفه حاوی 10 تا 13درصد نشاسته و حدود 90درصد قند است. این قندها عمدتا از ساکارز و گروهی از کمپلکس های ساکارز مانند فروکتان ها ساخته شده اند. ساکارز و  فروکتان به عنوان کربوهیدراتهای محلول در آب شناخته شده اند.

محصولات مرتبط :

بسته آموزشی پرورش اسب

سی دی آموزشی پرورش اسب

طراحی سوله

مقالات مرتبط :

آشنائی با لوازم سوارکاری

چگونه اسب انتخاب كنيم ؟

آنفلوانزای اسبی

تولید مثل اسب

رفتار با اسب

بیماریهای پوستی اسب

بیماریهای دستگاه تنفسی اسب

بیماریهای دستگاه گردش خون اسب

بیماریهای دستگاه حرکتی اسب

یماریهای دستگاه عصبی اسب

بیماریهای دستگاه گوارشی اسب

تغذیه اسب

اصول اوليه واکسيناسيون در اسب

رنگها و علامتها در اسب

نعل بندی اسب

پرورش اسب اصیل ترکمن

همه چیز در مورد اسب

استانداردهای محل نگهداری اسب