مقدمه ای بر میوه های مناطق معتدله (بخش دوم)

هرچند که سبزی ها از لحاظ مواد معدنی در مقایسه با میوه ها غنی تر می باشند . در حدود ١٤ عنصر معدنی از لحاظ تغذیه ای جهت بدن انسان ضروری هستند . گرچه میوه ها از عناصر معدنی غنی نیستند اما پتاسیم فراوانترین عنصر معدنی موجود در میوه ها می باشد و به طور عمده به صورت ترکیبی با اسیدهای آلی مختلف وجود دارد.  کنترل  pH  میوه تابع موازنه ی پتاسیم -اسیدآلی، در بافت میوه است . غلظت های بالای پتاسیم در فشارخون انسان دخالت دارد . مقدار عناصر معدنی موجود در میوه، به طور قابل توجهی به منطقه پرورش و تولید محصول بستگی دارد . کلسیم همواره در مواد پکتیکی دیواره سلولی میوه و منیزیم در ساختمان کلروفیل وجود دارد . فسفر نقش مهمی را در متابولیسم کربوهیدرات ها ایفا می کند.  به طور کلی عناصر معدنی در کیفیت میوه ها نقش قابل توجهی را به عهده دارند به عنوان مثال، کلسیم در بافت و عمر انباری میوه مؤثر می باشد. ویتامین ها گروهی از مواد مغذی هستند که جهت کاربردهای ویژه ای در بدن مورد نیاز می باشند . اگر ویتامین ها به مقدار مناسب مورد استفاده قرار نگیرند، بیماری ها ی ناشی از کمبود آنها در بدن گسترش می یابد . اختلافات قابل توجهی در مقدار ویتامین میوه های مختلف و واریته های مشابهی که تحت شرایط متفاوتی پرورش یافته اند، گزارش شده است . آب و هوا و خاک نیز در مقدار شناخته شده اند . میوه های مناطق گرمسیری نسبت به ویتامین های میوه مؤثرند . میوه ها به عنوان منبع آسکوربیک اسید (ویتامین C) هستند . یک عامل محیطی مهم که تاثیر زیادی بر میزان آسکوربیک اسید میوه C میوه های مناطق معتدله منبع مناسبتری از ویتامین دارد، نور خورشید است . به طور کلی با افزایش میزان دسترسی به نور خورشید در طی دوره رشد، مقدار آسکوربیک اسید نیز افزایش می یابد. یکی از مزیت های میوه ها در مقایسه با سبزی ها، پایداری ویتامین C موجود در میوه ها به علت pH اسیدی آنها می باشد و  درحالی است که سبزی ها دارای واکنش خنثی تری هستند . اما نکته حائز اهمیت، روش مصرف میوه ها است . به طوری که مصرف آنها به صورت خام، میزان بالاتری از آسکوربیک اسید را فراهم می نماید، چرا که در اثر پخت محصول، مقدار این ویتامین کاهش می یابد.

ویتامین از ویتامین های محلول در چربی بوده و در میوه ها وجود ندارد . البته کاروتنوئیدها که در میوه های معینی وجود  دارند در بدن به ویتامین A  تبدیل می گردند . کاروتنوئیدها از رنگدانه ها بوده و پیش ماده ویتامین A محسوب می شوند، پیش ماده عمده موجود در میوه ها، بتاکاروتن می باشد، که البته آلفاکاروتن و دیگر رنگدانه های کاروتنوئیدی نیز در مقدارهای کمتر  وجود دارند . به طور کلی میوه ها منبع مناسبی از کاروتن نیستند . ازمیان میوه های مناطق معتدله، زردآلو و آلو منابع متوسطی از کاروتن می باشند.  اما هلو و شلیل حاوی مقدار کمی کاروتن می باشند. میوه ها منبع فقیر یا متوسطی از ویتامین های گروه B هستند . متوسط نیاز بدن انسان به ویتامین B میوه ها پایین بوده و معمولا مقادیر موجود در میوه ها جهت تغذیه انسان کافی می باشد آلو منبع خوبی از نیاسین می باشد.  ویتامین _۱۲ B تنها ویتامین گروه B است که در در میوه ها وجود ندارد .بقیه ی ویتامین ها نظیر ویتامین D که یک ویتامین محلول در چربی است، در میوه ها و جود ندارند و ویتامین E نیز فقط در برخی از میوه ها به مقدار کم، یافت می شود.

سایر ترکیبات مغذی، از ترکیبات فرعی ساختمان میوه ها محسوب می شوند، اما آنها نیز نقش مهمی را در ویژگی های ظاهری، رنگ، مزه و عطر میوه ایفا می نمایند . اسیدهای آلی تاثیر مهمی بر طعم و مزه دارند، به طوری که مزه میوه به نسبت قند و اسیدها بستگی دارد . عمده ترین اسیدهای آلی موجود در میوه ها شامل سیتریک اسید و مالیک اسید هستند . اسید غالب گلابی و گوجه سیتریک اسید است در حالی که اسید غالب سیب، آلو، گیلاس و زردآلو مالیک اسید می باشد . در هلو هر دو اسید به مقدار مساوی موجود می باشند. در طی رسیدگی میوه، میزان اسیدیته به طور قابل توجهی کاهش می یابد . رایحه یا عطر میوه، یک عامل کلیدی در شناسایی و ارزیابی کیفیت میوه اس ت. عمده ترین ترکیبات شیمیایی مولد رایحه در میوه ها شامل استرهای خطی، الکل ها و اسیدهای چرب با

زنجیره ی کوتاه هستند . در هرحال به استثنای برخی میوه ها که عمده ترین ترکیب فرار موجود در آنها ایزوآمیل استات می باشد، هنوز ترکیب شیمیایی مسئول بوی خاص اکثر میوه ها کاملا مشخص نشده است.

کلروفیل ها، کاروتنوئیدها و آنتوسیانین ها مهمترین رنگدانه های موجود در میوه ها هستند . کلروفیل عامل ایجاد رنگ سبز می باشد و کاروتنوئیدها و به طور عمده بتاکاروتن، عامل ایجاد رنگدانه های زرد تا نارنجی در زردآلو و هلو هستند . آنتوسیانین ها عامل ایجاد رنگ های قرمز، آبی و یا صورتی در میوه هایی نظیر؛ سیب و آلو می باشند. وجود آنزیم ها در میوه نیز حائز اهمیت می باشد . چراکه سبب آغاز تغییرهای شیمیایی در بافت میوه می شوند . فنل اکسیدازهای موجود در سیب و گلابی مسئول بدرنگ شدن سطوح برش خورده ی میوه در مجاورت هوا هستند . گلابی حاوی مقدار قابل توجهی پلی گالاکتروناز می باشد که جزو آنزیم های تجزیه کننده ی پکتین بوده و سبب نرم شدن بافت میوه در طی رسیدگی می شوند.

اهمیت میوه در رژیم غذایی انسان

برخی از مواد مغذی نظیر پروتئین ها، کلسیم، آهن، ویتامین A ، تیامین (B_۱) ریبوفلاوین (B_۲) و آسکوربیک اسید، غالبا در مقادیر کمتر از حد نیاز، توسط انسان مصرف می گردند . این ترکیبات تحت عنوان مواد مغذی بحرانی ١ نامیده می شوند . میوه ها حاوی مواد مغذی بحرانی می باشند وحتی گاهی اوقات میزان این ترکیبات در میوه ها، بیشتر از سایر مواد غذایی می باشد . بنابراین میوه ها نقش مهمی را در متعادل کردن رژیم غذایی انسان ایفا می کنند که این امر به علت تفاوت مشخصی است که در ترکیب میوه ها نسبت به سایر غذاهای گیاهی و یا دامی وجود دارد . سهم میوه ها در تامین نیازهای پروتئینی انسان ناچیز بوده و از لحاظ کلسیم، تیامین و ریبوفلاوین نیز فقیر هستند . اما برخی از میوه ها سرشار از آهن، کاروتن و آسکوربیک اسید هستند، به طوریکه فقدان میوه در رژیم غذایی منجر به کمبود ویتامین  C  و بتاکاروتن می شود . میوه های آبدار از میوه های کم کالری بشمار می آیند و غالبا تو سط متخصصین ، تغذیه، برای تنظیم رژیم های غذایی کم کالری مورد استفاده قرار می گیرند.

تحقیق های انجام شده نشان می دهد که اسید آسکوربیک طبیعی، در مقایسه با انواع سنتزشده ی آن، به طور مطلوب تری توسط بدن جذب می شود . ثابت شده است که این مسئله به علت حضور برخی ترکیبات فلاونوئیدی معین در میوه است، که جریان خون را تحت تاثیر قرار داده و سبب افزایش نفوذپذیری و ارتجاع پذیری مویرگ ها می گردند . به همین علت اصطلاحا به فلاونوئیدها ویتامین P نیز گفته می شود . اما هیچگاه جزو ویتامین ها طبقه بندی نمی شوند، چرا که چندین ترکیب دیگر نیز، ویژگی ذکر شده را از خود نشان می دهند. علاوه براین اگر فلاونوئیدها از جیره غذایی حذف شوند، بیماری سختی که ناشی از کمبود آن باشد به وجود نمی آید.

قابلیت جذب بیولوژیکی ویتامین ها، تا حد زیادی تابع نوع ماده غذایی مصرفی می باشد . به عنوان مثال، جذب مطلوب ویتامین های محلول در چربی نظیر ویتامین A مشروط بر وجود چربی در غذای مصرفی می باشد.

در مرحله رسیدگی، اسیدهای آلی و قندها به نسبت های مشخصی در میوه وجود دارند، به طوریکه در اغلب میوه ها

pH کمتر از ۲/۴ می باشد . هرچند میوه های رسیده، حاوی مقدار زیادتری قند هستند، اما میوه های نارس و یا کم رس جهت تولید آب میوه  ترجیح داده می شوند . چراکه عصاره آنها راحت تر استخراج می گردد . در اثر مصرف میوه های تازه و رسیده مخلوطی از قندهای طبیعی جذب بدن می شوند . به همین علت، میوه ها و نوشابه های میوه ای به طور خاصی اشتها آور هستند. هرچند میوه ها، حاوی نسبت های متفاوتی از فروکتوز، گلوکز و ساکارز هستند، اما در هرحال غلظت قندهای آزاد در آنها بالا می باشد و به همین علت مصرف میوه ها، باید در رژیم غذایی افراد دیابتی محدود گردد. مواد معدنی موجود در میوه ها به طور طبیعی قلیایی هستند . زیرا بقایای حاصل از متابولیسم میوه ها دارای خاصیت قلیایی هستند. در مقایسه با دیگر مواد غذایی، نسبت پتاسیم به سدیم در میوه ها نسبتا بالا است . برخی از میوه ها نظیر؛ زردآلو گلابی، هلو و آلو حاوی اگزالیک اسید هستند . اسیدهای آلی موجود در میوه ها، تقریبا به طور کامل توسط بدن متابولیزه می گردند . آزمایش های انجام شده در حیوانات نشان داده است که اسیدهای آلی موجود در میوه به توسعه ی پوسیدگی دندان ها کمک می کنند ولی بر اساس تحقیقات بدست آمده در کشورهای مختلف، بچه هایی که به طور منظم، سیب مصرف می کنند، کمتر دچار پوسید گی دندان شده و لثه هایشان سالم تر می باشد. این مسئله، به خاطر بافت ویژه سیب است، که دارای یک اثر پاک کننده بر روی دندان ها می باشد. وجود حدود ١٠ درصد مواد غیر قابل هضم یا فیبر خام در مواد غذایی (براساس ماده خشک) برای گوارش مطلوب غذا ضروری است. این مورد غال با در تغذیه انسان ها مورد توجه قرار نمی گیرد . میوه ها حاوی ۷/۵ – ۳/۰ درصد مواد غیر قابل هضم نظیر سلولز و ترکیبات وابسته به آن می باشند . بنابراین استفاده از میوه در رژیم غذایی به منظور تامین فیبر رژیمی مورد نیاز، ضروری است .وجود فیبر رژیمی در غذای مصرفی، فعالیت روده ها را تحریک کرده، سبب تداوم عملکرد ماهیچه های روده ای می شوند . افزایش در میزان مصرف میوه های تازه ممکن است یبوست مزمن را تا حد زیادی بهبود بخشد . توجه به این نکته ضروری است که، بیشتر مواد فیبری موجود در میوه های دانه دار (سیب و گلابی) و میوه های هسته دار، در هنگام پوست گیری از دست می روند . فیبر های رژیمی در کاهش میزان کلسترول خون نیز نقش دارند، که البته مکانسیم آن هنوز ناشناخته می باشد . اما باید گفت که تمامی فیبرهای رژیمی دارای چنین تاثیری بر روی سطح کلسترول خون نمی باشند . در سال های اخیر مشخص شد ه است که فقدان مواد فیبری در رژیم غذایی، سبب سرطان روده ی بزرگ در انسان ها می شود. آلو حاوی مشتقات هیدروکسی فنیلیساتین می باشد . این ترکیب سبب تحریک عضلات صاف روده ای می شود و به همین دلیل از این میوه در طب سنتی، به عنوان ملین استفاده می گردد . سوربیتول موجو د در گلابی و آلو نیز، به عنوان ملین بسیار سودمند است .

چندین ترکیب طبیعی در میوه ها وجود دارند که حاوی اثرات آنتی اکسیدانت می باشند . این ترکیبات عبارتند از؛ آسکوربیک اسید،  تو کوفرول (ویتامین E) بتاکاروتن و ترکیبات فلاونوئیدی . ویتامین C  دارای عملکرد فیزیولوژیک ویژه ای است که به خاصیت  آنتی اکسیدانی آن وابسته نمی باشد . بتاکاروتن، به خنثی شدن رادیکال های آزاد کمک می کند . رادیکال های آزاد ملکول های فعال و بسیار پرانرژی هستند که از طریق واکنش های بیوشیمیایی در اثر عوامل خارجی نظیر آلودگی هوا و یا استعمال دخانیات حاصل می شوند.  بتاکاروتن یک ترکیب بسیار فعال در برابر اکسیژن نوزاد می باشد و با جذب انرژی اضافی موجود در آن، سبب تبدیل اکسیژن نوزاد به اکسیژن حالت پایه می شود. اکسیژن نوزاد می تواند تغییرهایی را در سلول ایجاد نماید که نهایتا منجر به بروز سرطان می گردد.

مناطق کشت میوه های معتدله

درختان میوه صرف نظر از موطن اصلی آنها هر جا که شرایط اقلیمی مناسب باشد کشت می شوند . برای مثال هلو بومی چین، گلابی بومی اروپای غربی و بادام بومی ایران هستند در صورتی که امروزه این گیاهان به طور گسترده ای در مناطق مساعد سراسر جهان کشت و کار می شوند. شرایط اقلیمی محدوده پراکندگی گونه ها را تعیین می کند . شرایط آب و هوایی هرنقطه از زمین، تحت تأثیر دو عامل اصلی فاصله از خط استوا (عرض جغرافیایی) و ارتفاع از سطح دریا قرار می گیرند . این دو عامل اصلی، تحت تأثیر سایر عوامل فرعی از قبیل مجاورت با آب های بزرگ، جریان بادهای دوره ای، میزان دی اکسیدکربن جو، شیب منطقه و غیره شرایط اقلیم محلی (میکروکلیما) را بوجود می آورند که کاشت و عم لآوری یک محصول را تسهیل و یا بالعکس مشکل و حتی غیر ممکن می سازد.

گونه های خزان پذیر درختان میوه، اغلب به عرض ه ای جغرافیایی متوسط، از ٣٠ تا حدود ٥٠ درجه محدود می باشند . تولید ممکن است به عرض های جغرافیایی پایین تر در ارتفاعات بالا و به عرض های جغرافیایی بیشتر در مناطقی که آب های وسیع سطحی، اثر معتدل کننده ای دارند، مثل غرب اروپا که اقیانوس اطلس اثر گرم کننده دارد، گسترش یابد.

۶ منطقه ی عمده ی کشت میوه های معتدله ایران را که تحت تأثیر عوامل طبیعی فوق الذکر هستند و به تدریج طی قرون، متمایز و شناخته شده و امروزه مناطق عمده تو لید این قبیل محصولات را در کشور ایران شامل می شوند، با استفاده از مطالعات و مشاهدات عباسعلی منیعی مؤلف کتاب مبانی علمی پرورش درختان میوه، در اینجا می آوریم.

•  منطقه شمال غربی : شامل تبریز، مرند، سراب، آذرشهر، دیزجرود، مراغه، میاندوآب، مهاباد، نقده، پیرانشهر، اشنویه، ارومیه، سلماس، خوی، ماکو، اهر، مشکین شهر، مغان و قسمتی از اردبیل.

•  منطقه شمال شرقی: شامل اطراف مشهد، نیشابور، تربت حیدریه، شاهرود، شیروان، قوچان، بجنورد، اسفراین، درگز و غیره.

•  منطقه شمال مرکزی : شامل قزوین، زنجان، ابهر، کرج، شهریار، دماوند، طالقان و شمیرانات.

•  منطقه غرب : شامل همدان، ملایر، تویسرکان، نهاوند، اطراف کرمانشاه، پاوه، کرند، ایلام، خرم آباد، بروجرد، سنندج، بیجار، سقز، بانه و مریوان.

•  منطقه جنوب مرکز ی : شامل اطراف اصفهان، گلپایگ ان، خوانسار، شهرضا، کاشان، نطنز، سمیرم، شهرکرد و کوهستان های یزد.

•  منطقه جنوب شرقی و فار س : شامل آباده، اقلید، ابرکوه، اردکان، بوانات، کهکیلویه، بافت، جبال بارز، ساردویه، راین، اطراف زاهدان و اطراف تفتان (خاش).

وضعیت مطلوب یک گونه گیاهی به سازگاری آن گیاه ب ه آب و هوایی که در آن محل کاشته می شود، بستگی دارد . انواع زیادی از درختان در مناطقی پرورش می یابند که بومی آن مناطق نمی باشند . لذا درک روابط بین آب و هوا و طرز عمل گیاه برای تطبیق صحیح آنها ضروری می باشد. احتیاجات آب و هوایی عمومی درختان مناطق معتدله به شرح زیر می باشد:

•  درجه حرارت های زمستان نباید برای گیاه کشنده باشد.

•  زمستان ها باید به اندازه کافی سرد باشد تا سرمای کافی برای شکستن استراحت زمستانه تأمین گردد.

•  فصل رشد باید برای بلوغ و رسیدگی محصول بقدر کافی طولانی باشد.

•  درجه حرارت و نور در طول فصل رویشی باید برای گونه مورد نظر کافی باشد تا میوه هایی با کیفیت خوب تولید گردد.

علاوه بر درجه حرارت، تفاوت های دیگری نیز بین عرض های جغرافیایی پایین و مناطق معتدله وجود دارد . در عرض های جغرافیایی بالا، روزهای تابستان طولانی تر و شب ها کوتاه تر است . در مناطق معتدله ، طول فصل رشد کوتاه تر است . علاوه بر این شدت و کیفیت نور متفاوت از عرض های جغرافیایی پایین است.

شرایط محیطی- عوامل محدود کننده

غالب متخصصان میوه کاری برای درختان میوه چهار عامل محیطی ضروری در نظر می گیرند . اگر یکی از این عوامل در حد کافی نباشد و یا ب یش از اندازه باشد ایجاد مشکل خواهد کرد . در اغلب مواقع حد بالای این عوامل موجب خسارت های سنگین تری نسبت به حد پایین آنها می گردند . با در نظر گرفتن کلیه عوامل، یک باغدار موفق بجای مقابله با شرایط محیطی، امور خود را همسو با عوامل محیطی تنظیم می کند. این عوامل چهارگانه عبارتند از:

•  درجه حرارت: شامل درجه حرارت فصلی (زمستان، بهار و تابستان)

•  خاک و عناصر غذایی

• رطوبت : شامل رطوبت خاک و هوا

• نور:  شامل شدت و مدت تابش

درختان میوه قادر به تغییر درجه حرارت درونی خود نیستند . در عوض قادرند فعالیت های حیاتی خود را با توجه به تغییرات حرارت محیط تنظیم نمایند. هر گیاهی نیاز خاصی به دمای تابستان و زمستان دارد.

احداث باغ

الف) انتخاب محل و آماده سازی زمین

موفقیت در امر باغداری رابطه مستقیم با انتخاب محل و آماده سازی زمین دارد . برای داشتن یک باغ خوب باید زیر

ساخت های آن را خ وب ساخت . محل ایده آل برای احداث باغ، زمین های شیبدار می باشد به طوری که هوای سرد بهاری تحت سراشیبی از باغ خارج گردد.  شکل ۲-۱- اثرات شیب های مختلف را در آب و هوای محل نشان می دهد.

محل  A بعلت دریافت اشعه بیشتر آفتاب گرم خواهد بود . این محل از سرمای دیررس بها ره نیز مصون خواهد بود زیرا هوای سرد به سمت پایین جاری خواهد شد .محل B نیز از سرمای دیررس بهاری محفوظ خواهد بود ولی زمستان های سردتری خواهد داشت. محل

نیز از سرمای دیررس بهاری محفوظ خواهد بود ولی زمستان های سردتری خواهد B سرد به سمت پایین جاری خواهد شد . محل C مشابه محل A خواهد بود با این تفاوت که خنک تر خواهد بود و در بهار دیرتر گرم می شود . محل D آسیب پذیرترین محل از نظر سرمای بهاری است زیرا بعلت گودی محل، هوای سرد که سنگین تر است در این ناحیه انباشته خواهد شد. محل E نیز در خطر سرمای بهاری خواهد بود ولی انبوه درختان موجود مثل باد شکن این محل را از جریان باد سرد حفظ خواهد کرد . محل  F نیز نامطلوب است زیرا توده متراکم درختان همیشه سبز در پایین تپه ، مانع خروج هوای سرد به سمت زمین های پست خواهد شد . محل G مشابه محل B خواهد بود.

اثر جهت شیب زمین بر روی درختانی که استراحت زمستانی را گذراند ه اند باید مورد توجه باشد . شیب ر و به جنوب در بهار زودتر گرم می شود در صورتیکه شیب رو به شمال ، اثر عکس دارد . شیب های رو به مشرق حد وسط می باشند و شیب های رو به مغرب سردتر خواهند بود . شیب زمین نیز ممکن است عامل محدود کننده باشد . شیب ایده آل ٤ تا ٨ درصد است . شیب های بیش از ١٠%  کارکرد ماشین آلات را با مشکل مواجه می کند . بادهای دایمی نیز برای عملیات محلول پاشی مشکلاتی را ایجاد می کند . انتخاب محل یک باغ با توجه به عوامل زیر صورت می گیرد.

توصیه اولیه و قدیمی این است که خاک باغ باید عمیق و دارای زهکشی خوب باشد . شاید زهکشی خاک مهمترین عامل در طول عمر درختان یک باغ باشد زیرا بعضی انواع درختان میوه بطور ذاتی فاقد توانایی بقاء در خاک هایی با زهکشی ناقص هستند . درختان میوه هسته دار از قبیل هلو و گیلاس به زهکشی ناقص خیلی حساس هستند . سیب حد وسط و گلابی به خاک زهدار مقاوم است. خاک کشاورزی از چهار بخش اص لی تشکیل می شود . مواد معدنی، هوا (خلل و فرج)، مواد آلی و موجودات زنده که عمدتا شامل قارچ ها، باکتری ها و نماتدها می باشند . خاک را بر اساس اندازه ی ذرات تشکیل دهنده ی آن در چهار گروه کلی رس، سیلت، ماسه و شن  قرار می دهند ولی بر اساس سیستم رده بندی خاک  USDA با استفاده از مثلث تعیین نوع خاک  ۱۲ نوع خاک تعریف شده است .

بافت خاک با نسبت ذرات رس، سیلت و شن خاک تعیین می شود . ساختمان خاک تحت تاثیربافت خاک، اجتماع ذرات اولیه خاک و تشکیل خاکدانه ها می باشد . میزان تشکیل خاک دانه ها به شدت، وابسته به درصد مواد آلی خاک است . به طور عادی فضای خالی خاک به وسیله هوا یا آب پر می شود . با افزایش آب خاک ، از میزان هوای آن کاسته می شود . خاک هایی با قابلیت زهکشی خوب حتی بعد از بارندگی های شدید به سرعت آب خود را تخلیه کرده و مقدار هوای خاک به حد عادی می رسد. مقدار مواد آلی خاک عامل مهمی در ساختار خاک می باشد . مواد آلی شامل بقایای مرده و در حال پوسیدگی گیاهان و جانوران است.  موجودات زنده خاک مسئول تجزیه بقایای گیاهی و جانوری هستند. ظرفیت تبادل یونی خاک و به عبارتی توانایی خاک در ذخیره ی کاتیون ها بستگی زیادی به مقدار رس و مواد آل ی خاک دارد . رس و مواد آلی دارای جایگاه های ویژه حاوی بار منفی هستند که کاتیون ها را به خود جذب می کنند . عناصر موجود درکودهای بکار رفته از قبیل نیترات آمونیوم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم خود را به محل های حاوی بار منفی می چسبانند و خاک را قادر می ساز ند تا منبع ذخیره کاتیون ها برای گیاه باشد . این پدیده را ظرفیت تبادل کاتیونی می نامند. بهترین زمین برای احداث باغ، خاک لومی با زهکشی خوب و با حداقل یک تا ۲/۱ متر عمق است . البته اهمیت زهکشی خوب در شکل ۲-۱ – خاک محل B در معرض فرسایش است ودارای خا ک کم عمق خواهد بود در حالیکه محل D مستعد داشتن خاک غنی است . حاصلخیزی خاک باید در حد متوسط باشد . خاک خیلی حاصلخیز درختان میوه را به جای تولید میوه به رشد رویشی بیش از حد سوق می دهد . درختان میوه در واکنش (pH) خاک بین ۶ تا ۵/۶ بخوبی رشد می کنند و واکنش بیشتر یا کمتر ممکن است باعث بروز کمبود عناصر غذایی گردد.

بعد از انتخاب محل یک باغ، نوبت آماده سازی آن می رسد . اگر باغ جدید جایگزین یک باغ قدیمی شود، بویژه در مورد هسته داران، خاک آن باید قبل از کندن درختان قدیمی از نظر آلودگی نماتد مورد ارزیابی و در صورت لزوم ضدعفونی (فومیگاسیون) خاک انجام گیرد . در مرحله بعد آزمون حاصلخیزی خاک انجام می گیرد . آزمون حاصلخیزی خاک باید بعد از کندن و پاکسازی زمین از بقایای ریشه درختان قدیمی صورت گیرد . نمونه برداری از خاک را بعد شخم زنی و تسطیح انجام می دهند، زیرا در این مرحله خاک زیری با خاک رویی مخلوط شده است . اگر زمین دارای علف های هرز دایمی باشد در تابستان یا پاییز باید با علف کش مناسبی مثل گلایفوزیت (رانداپ) مبارزه گردد . بهتر است زمین را در دو جهت عمود بر هم با زیرشکن ١ تهیه کرد . این عمل باعث شکسته شدن لایه های سخت زیر خاک می گردد. در صورت ی که زمین زیرکشت محصول یکسال ه ای بوده باشد در اواخر تابستان مواد گیاهی باقیمانده از کشت سال جاری را با انجام شخم، زیر خاک می کنند .

مقدمه ای بر میوه های مناطق معتدله (بخش سوم)