شیکوره یا کاسنی وحشی (Witloof Chicory or Chicory) 

با اسم علمی Cichorium intybus  و متعلق به خانواده Asteraceae.

به آندیو فرانسوی، ویتلوف و حتی آندیو بلژیکی نیز معروف است.

آنچه که در ایران تحت نام آندیو پرورش داده می شود در حقیقت شیکوره است نه آندیو.

شیکوره احتمالاً از نواحی مدیترانه‌ای منشأ گرفته و به قولی بومی آسیا و اروپاست. اولین بار در سال ۱۶۱۶ از کشت آن در آلمان نام برده شده است. مراکز تولید آن در اروپا شامل کشورهای فرانسه، هلند و بلژیک است.

•           مصرف عمده آن بخاطر برگهایش در تهیه سالاد است.

•           قسمت خوراکی آن در واقع برگهای سفید شده و تردی است که از ریشه‌های خواب یک ساله که تحت شرایط خاصی روی آنها پوشانیده شده و نگهداری شده‌اند بدست می‌آیند.

شیکوره همانند کاهو به انسان حالت آرام بخش و خنک کنندگی و طراوت می‌دهد. 

•           همچنین دارای ماده تلخی بنام Intybin است که به آن مزه خاصی داده و  اثر تنظیم کنندگی روی دستگاه گوارش و سیستم گردش خون دارد. 

•           همچنین دارای ماده ای بنام Inulin نیز هست که در متابولیسم بدن نقش دارد.

دو نوع مشخص از آن وجود دارد:

۱- شیکوره قمری C. i. var. sativum:

 که علاوه بر استفاده از برگ آن در تهیه سالاد، از ریشه خشک شده آن به صورت جانشینی برای قهوه یا به صورت افزودنی به قهوه خصوصاً در فرانسه استفاده می‌شود.

۲- شیکوره سالادی C. i. var. foliosum:

 از نظر گیاهشناسی گیاهی دو ساله است. در سال اول تولید ریشه گوشتی نسبتاً کلفت و طویل (به طول متوسط cm ۳۰-۲۰ و قطر cm ۶ یا بیشتر) می‌نماید. ریشه هویج شکل آن، به سرما مقاوم بوده و در سال دوم (پس از گذراندن زمستان) یک ساقه بلند گلدهنده به طول حدود ۱ متر تولید می‌کند.

•           اگر در سال اول و به هنگام جوانی با سرما مواجه شود ممکن است در همان سال اول Bolting کند.

•           البته انتقال از فاز رویشی به فاز زایشی با قرار گرفتن در طول روز بلند تسریع می‌گردد.

•           آنچه که به عنوان سبزی مورد استفاده قرار می‌گیرد← در واقع مجموعه ساقه کوتاه و برگهای بهم فشرده‌ای (Chicon)  است← که پس از سیلو کردن ریشه‌ها در تاریکی بوجود می‌آید و به طول cm۲۰-۱۰ و وزن gr۱۰۰ یا بیشتر می‌رسد و شکل آن همانند بلال کشیده یا کوتاه و کلفت می‌باشد.

رشد و نمو برگهای شیکوره پس از سیلو کردن ریشه‌ها با استفاده از مواد ذخیره‌ای ریشه و جذب آب صورت می‌گیرد و برای این منظور نیازی به نور نخواهد بود. البته برخی از ارقام شیکوره مثل Sugar loaf نیاز به سفید کردن نداشته و به خودی خود تولید برگهای شیرین و بدون تلخی می‌نماید.

•           این گیاه به شدت دگرگشن است.

از نظر نیازهای کودی، نوع خاک، pH خاک و میزان آبیاری شباهت زیای به کاهو دارد. باید توجه داشت که در زمینهای رسی سنگین کیفیت ریشه‌ها کم و برداشت محصول با مشکلاتی مواجه خواهد شد.

•           کود ازته در دو مرحله مصرف می‌شود نصف مقدار توصیه شده کمی قبل از کاشت بذر و بقیه به صورت سرک در مرحله‌ای که ریشه‌ها شروع به رشد قطری می‌کنند.

•           ضمناً مصرف ازت زیاد رشد قطری ریشه‌ها را بتأخیر انداخته و برداشت بموقع محصول غیرممکن می‌گردد.

•           دادن کود حیوانی برای تولید آن ضرورتی ندارد و توصیه می‌شود که شیکوره را بعداز محصولی بکاریم که به اندازه کافی کود حیوانی دریافت کرده باشد.

•           نباید بلافاصله قبل از کاشت، کود حیوانی مصرف نمود← زیرا این عمل چنگالی شدن و چند شاخه شدن ریشه‌ها (Forked roots) را تحریک می‌کند و چنین ریشه‌هایی برای Forcing مناسب نیستند.

به طور کلی کاشت و پرورش شیکوره شامل دو مرحله مجزا است:

•           مرحله اول، کاشت بذر شیکوره در شرایط معمول مزرعه است (مثل هویج)

•           مرحله دوم پرورش محصول (Chicon) از ریشه‌های برداشت شده است.

کاشت بذر باید به موقع صورت بگیرد (معمولاً از اواسط بهار به بعد).

زود کاشتن بذور

•           خطر به گل رفتن بی‌موقع بوته‌ها را در همان سال اول بدنبال دارد.

•           به علاوه اگر زود کاشته شود در موقع برداشت قطر ریشه‌ها زیاد بزرگ می‌شود که چندان مطلوب نیست.

از طرفی کاشت بذر با تأخیر باعث می‌شود

•           که دوره رشد کوتاه شده

•           رشد قطری ریشه‌ها به علت فرصت کم جهت ذخیره سازی مواد، محدود خواهد شد.

کاشت بذر بطور مستقیم در زمین اصلی انجام می‌گیرد و نشاءکاری آن توصیه نمی‌شود. مقدار بذر لازم در هکتار حدود Kg ۴-۳ یا کمی بیشتر و عمق کاشت cm ۲. پس از سبز شدن بوته‌ها، آنها را بر روی ردیفها به فواصل cm ۱۰-۸ تنک می‌کنند. فواصل ردیف های کاشت معمولاً cm۵۰-۴۰ می‌باشد. چون رشد اولیه‌اش کند و بطئی است به علفهای هرز حساسیت زیادی دارد و استفاده از علف‌کش‌های قبل از کاشت کمک مؤثری در این زمینه می‌کند.

برداشت ریشه‌های شیکوره معمولاً در فصل پاییز صورت می‌گیرد. بهترین قطر ریشه شیکوره جهت تولید محصول سالادی cm ۵-۳ است.

•           پس از برداشت ریشه‌ها، آنها را برای مدتی در مزرعه باقی گذاشته تا مقداری از مواد موجود در برگها به ریشه انتقال یابد.

•           طبق تجربه، این ریشه‌ها محصول بهتر و بیشتری می‌دهند. در عین حال باید توجه داشت که ریشه‌ها خشک نشوند و آب خود را از دست ندهند. بعداً برگها را از دو، سه سانتی متری بالای ریشه قطع کرده و ریشه‌ها را انبار می‌کنند ( در دمای صفر تا °c۵ و رطوبت مناسب).

برای اینکه در طول فصل زمستان به تناوب شیکوره داشته باشیم← معمولاً Forcing ریشه‌های انبار شده نیز به صورت متناوب انجام می‌گیرد. قبل از اقدام به Forcing کمی نوک ریشه‌ها را قطع می‌کنند به نحوی که طول ریشه ها بیش از cm۲۰ نباشد. این ریشه ها را به طور عمودی و به فاصله ۲ تا ۳ سانتی متری از هم در داخل جعبه‌هایی به عمق cm ۵۰ قرار داده و فواصل بین آنها را با شن یا خاک سبک ماسه‌ای تا حد یقه پر می‌کنند و بعد آبیاری می‌نمایند تا رطوبت مورد نیاز ریشه‌ها تأمین شود. سپس روی ریشه‌ها را با قشری از ماسه بادی یا خاک اره به قطر cm ۲۵-۲۰ می‌پوشانند و دوباره کمی آب به آن می‌دهیم. جوانه‌های واقع در روی ریشه (یقه) در زیر ماسه مرطوب و دور از روشنایی رشد می‌کنند و توده‌ای از برگهای سفید شده را که محکم روی هم قرار گرفته‌اند و در واقع تشکیل یک Head می‌دهند را بوجود می‌آورند.

•           مدت زمان رشد Head و آماده شدن آن برای برداشت و مصرف بستگی به درجه حرارت دارد. معمولاً دمای °c۱۸-۱۵ مناسب بوده و بدین ترتیب عمل Forcing (آماده شدنHead) حدود ۴-۳ هفته به طول می‌انجامد.

برخی پرورش دهندگان ریشه ها را با خاک اره یا ماسه نمی‌پوشانند و عمل پرورش و سفید کردن برگها را در شرایط تاریکی و رطوبت زیاد انجام می‌دهند. با این روش عمل برداشت هدها راحت تر بوده و تمیزتر خواهند بود. بعد از برداشت هدها باید آنها را در دمای نزدیک به صفر درجه و رطوبت نسبی ۹۵% نگهداری کرد تا کیفیت تازه خود را حفظ نمایند. پس از برداشت هد، ریشه‌ها چندین شاخه کوچکتر تولید می‌کنند که اگر آنها را به همان ترتیبی که گفته شد سفید کنند، برای تهیه سالاد بسیار مناسبند.