شاهتره

نام انگلیسی:Fumitory

نام علمی:Fumaria officinalis

تیره:Fumariaceae

شرح: گیاهی است یکساله، علفی که ارتفاع آن بین ۲۰ – ۸۰ سانتیمتر است. این گیاه ریشه ای دراز و سفید رنگ و ساقه کوچک و زاویه دار به وضع نسبتا خوابیده بر روی زمین دارد. شاخه های متعدد آن برگهای منقسم به تقسیمات باریک و فراوان ( بریدگی ) به رنگ سبز آبی ( مات ) دارد گلهای آن کوچک، به رنگ گلی یا سفید مایل به سرخ یا خالهایی به رنگ ارغوانی و مجتمع به شکل خوشه است. میوه اش کوچک، کروی و محتوی یک دانه است. زمان گل دادن آن از اواسط اردیبهشت تا پاییز و حتی دیرتر است.

قسمت های مورد استفاده: از کلیه قسمتهای گیاه مخصوصا اندام های هوایی ( سرشاخه های گلدار ) به حالت خشک یا تازه استفاده می شود.

ایران: این گیاه در مزارع، باغها، اماکن سایه دار و یا در گودالها به حالت خودرو می روید. این گیاه در منقطه وسیعی از ایران به ویژه نواحی مختلف البرز، گیلان، اطراف تهران، کرمانشاه و بعضی از نواحی خوزستان می روید.

ترکیبات و اثر: اعضاء مختلف این گیاه دارای آلکالوئیدی به نام فومارین و یک اسید فوماریک و نیز موادی نظیر املاح معدنی مختلف مانند نیترات سدیم و پتاسیم و کلرور کلسیم است. از شاهتره در طب سنتی به مقدار زیاد به عنوان ضد بیماری آسکوربوت، اشتها آور، مدر و صفرا آور استفاده می شود. یکی از موارد مهم استعمال این گیاه در معالجه بیماریهای پوستی است و در پزشکی سنتی در مواقع قطع قاعدگی خانمها که هنوز به سن یایسگی نرسیده اند مصرف می شود.

مصرف: از دم کرده یا جوشانده ۲۰ – ۲۵ در هزار گیاه تازه یا ۵۰ – ۶۰ در هزار گیاه خشک به مقدار یک فنجان قبل از هر غذا به عنوان مقوی و تصفیه کننده خون فقط به مدت ۸ روز ( در پایان این مدت پس از گذشت ده روز مجددا تکرار شود ) مصرف می شود. در استعمال خارج برای معالجه بیماریهای پوستی جوشانده ۶۰ در هزار یا قویتر آن به کار می رود.