ختمی

نام انگلیسی:Marshmallow

نام علمی:Althaea officinalis L

تیره:Malvaceae

شرح:ختمی گیاه پایایی به ارتفاع ۷۰ سانتیمتر تا دو متر و پوشیده از کرکهای مخملی است. ریشه آن به رنگ زرد کرمی و ساقه آن عمودی و کرکدار است. برگهای آن کرکدار با دمبرگ کوتاه و ۳-۵ لوب است و برگهای بالایی دارای بریدگیهای کم عمق تری از برگهای پایینی است. گلهای آن دارای پنج گلبرگ سفید یا صورتی، بیضوی یا قلبی شکل و پرچمهای متعدد با بساک قرمز مایل به ارغوانی تا بنفش تیره است.

قسمت های مورد استفاده: ریشه، برگ، گل.

زیستگاه و گردآوری:گیاه بومی باتلاقهای نمکی اروپای شرقی است. در سراسر اروپا در محلهایی که چیزی کاشته نمی شود به مقدار زیاد پراکنده است. در بریتانیا در سواحل مردابهای نمکی می روید. به عنوان یک گیاه دارویی در باغها کاشته می شود و با قلمه زدن ریشه آن و بندرت توسط دانه تکثیر می شود. در اواخر پاییز آن را گردآوری کرده و ریشه آن را در محلی خشک انبار می کنند و سپس پوست آن را می کنند و در حرارت ۵۰-۶۰ درجه سانتیگراد می خشکانند. بازده عمل ۱۰-۱۸ کیلو گرم در هر صد مترمربع است.

ایران: این گیاه در اطراف تهران، نواحی مختلف البرز، اطراف رودخانه کرج، اراک، آذربایجان، نواحی شمالی ایران، گیلان می روید.

ترکیبات و اثر: موسیلاژ ختمی ۱۰ درصد قند دارد. دم کرده آن برای مخاطها نرم کننده است. همچنین برای پوشاندن مزه نامطبوع بعضی از داروها از آن استفاده می شود. مصرف آن برای تسکین سرفه تاثیر کمی دارد.

مصرف: دم کرده آبکی (نیم لیتر آب سرد را بر روی دو قاشق مربا خوری گرد بسیار ریز ریشه می ریزند و ۳-۱۰ ساعت نگه می دارند و بعد آن را شیرین می کنند) آن را در درمان سرفه کودکان و افراد مسن مصرف می کنند. همچنین به عنوان نرم کننده مخاط روده در اسهال مصرف می شود. شربت ختمی نیز اثر مشابهی دارد. اثر آن بر روی التهاب مثانه بسیار مشکوک است.