آلوئه ورا، صبر زرد، چادروا نام انگلیسی:Aloe, Barbados aloe نام علمی:Aloe vera تیره:Aloaceae شرح: گیاهی چند ساله با برگ های رزتی، گوشتی و بزرگ همیشه سبز هستند که بسته به انواع مختلف لکه ها، علایم و زواید مختلفی روی آن دیده می شود. گل های قرمز یا زرد بر روی ساقه گل دهنده ( به ارتفاع ۶۰ – ۸۰ ) قرار دارند. ریشه ها کوتاه با توسعه کم و پاجوشهای گوناگونی، که بر روی آنها تششکیل می شوند. آلوئه گیاهی زینتی – گلدانی مهم محسوب می شود. قسمت های مورد استفاده:قسمت مورد برداشت صبر زرد، برگهای گوشتی آن است که به منظور استخراج عصاره یا صمغ برداشت می شود. پس از برداشت، برگها به ارتفاع یک متر روی هم انباشته می شوند، و عصاره برگها بتدریج از کف جاری می شوند. زیستگاه و گردآوری: پراکنش آن در جنوب آفریقا، شبه جریزه عربستان ( بومی شرق و جنوب آفریقا ) است. ایران: این گیاه در پانصد سال قبل، از آفریقا به جزیره قشم آورده شده است. ترکیبات و اثر: عصاره حاصل از قطع برگهای ضخیم و گوشتی آلوئه دارای آنتراکینون، آلویین، آلوئه امودین، رزین، تانن، پلی ساکارید و آلواکتین است. دو نوع صمغ به نامهای لوسیدا ( که شیشه ای مانند، براق و شفاف ) و هپاتیکا ( که به رنگ قرمز تیره، غیر شفاف و مات ) از صبر زرد استحصال می شود. تجمع آلویین در نوع هپاتیکا موجب بلوری شدن آن می شود. ژل شفاف آن دو نوع مصرف متفاوت دارد، نخست کاهش ریسک عفونت و دیگری افزایش سرعت بهبود سوختگی و زخم است. شیره حاصل از قاعده برگ ها وقتی خشک می شوند با نام الوئه تلخ وبه عنوان مسهل قوی، برای یبوست های ملایم مفید است. مصرف: در طب سنتی از صمغ صبر زرد به عنوان مسهل غیرروغنی استفاده می شود. همچنین به علت تلخی این ماده، به منظور شیربرداری کودکان در پایان دوره شیرخواگی، با مالیدن آن به پستان مادر موجب امتناع کودک از اصرار به شیر خوردن می شود. این ماده در صورت مصرف زیاد علایمی از مسمومیت نشان می دهد، همچنین در بیشتر فارماکوپه ها جزء مسهل های سمی قلمداد می شود. در داروسازی جدید از این گیاه در تهیه پمادهای سوختگی بویژه سوختگی ناشی از تشعشعات استفاده می شود. عصاره صبر زرد نباید به هنگام حاملگی و شیردهی، و در بیماری کلیوی و بواسیری مصرف داخلی شود. همچنین، عصاره صبر زرد نباید روی پوست به کار رود.

عوامل محیطی

آلوئه ورا گیاه نواحى گرم و مرطوب است و در نواحى مرطوب بخوبى رشد میکند (محدوده کشت اروپا و مدیترانه میباشد) و نیاز آبى آن کم میشود. الوئه ورا نسبت به سرما حساس است و در دمای کمتر از ۵ درجه سانتیگراد، برگها تغییر رنگ داده و دچار سرمازدگی می شوند. با کاهش درجه حرارت هوا به زیر صفر، گیاه خشک شده و از بین می رود. این گیاه با شرایط گرم و خشک سازگار است و تاخیر در آبیاری را تحمل می کند، همچنین تحمل تابش مستقیم را دارد.

کاشت

هدف از کاشت، برداشت ژل مى باشد . زمان کاشت گیاه هنگامى است که باد گرم و آفتاب شدید کمتر باشد و در زمان کاشت هرچه دما بالاتر باشد و باد گرم بیشتر باشد سرعت استقرار گیاه کمتر خواهد بود . فاصله گیاهان ۷۰ سانتیمتر در خاکهاى غنى و مرغوب و حد اکثر ۱۰۰ سانتیمتر در خاکهاى شنى مى باشد . فاصله گیاهان را باید رعایت کرد زیرا گیاه بسرعت و به تعداد زیاد تولید پاجوش مى کند . هرچه تراکم بوته ها بیشتر باشد مقاومت آنها در مقابل حرارت شدید و کمبود آب بیشتر است . خاکهاى شنى لومى بسیار مناسب کشت این گیاه است . خاک باید زهکش خوبى داشته باشد. حد اکثر دماى قابل تحمل گیاه ۵۰ درجه و حد اقل ۱۰ درجه سانتیگراد است ولى بهترین دماى رشد گیاه ۲۰-۳۰ درجه سانتیگراد است . باوجود باد گرم و آفتاب شدید گیاه به رنگ قهوه اى در آمده و رشد آن متوقف مى شود و از فعالیت گیاه بشدت کاسته مى شود

این گیاه به طور گسترده به عنوان گیاه گلدانی و خانگی کشت می شود. تکثیر آلوئه ورا از راه بذر، قلمه برگ و جداسازی پاجوش های حاصل از گیاه مادری انجام می شود. برای تهیه قلمه برگ، قطعات برگ جدا شده، باید چند روزی در هوای آزاد قرار گیرند و محل های بریدگی در خاکستر چوب زده شوند تا با از دست دادن رطوبت، محل بریدگی کمی جمع شود. با این عمل پوسیدگی محل ریشه زایی بسیار کمتر می شود. این قلمه ها در بستر مناسب (ماسه شسته) خزانه گیری می شوند.

در روش جداسازی پاجوش ها از گیاه مادری، مادری که پاجوش در مرحله ۴-۳ برگی باشند، جداسازی انجام می شود. در صورت رشد مناسب بوته مادری، هر بوته بین ۱ تا ۱۵ نهال کوچک در اطراف خود تولید می کند. کوددهی پای بوته ها موجب تحریک تولید هال های جدید می شود. در مناطق دارای زمستان های سرد این گیاه باید طی فصل سرد، در گلخانه نگهداری شود.

تحمل به شورى گیاه بین ۵ تا ۱۵ دسى زیمنس مى باشد و افزایش شورى بالاتر از ۸ دسى زیمنس سبب کاهش محصول مى شود . تک بوته هاى صبر زرد در محیط هاى طبیعى مقاومت خوبى در مقابل استرسهاى محیطى ندارند این گیاه یکسال کاشته مى شود و تا ۸  سال مورد استفاده قرار مى گیرد.

آبیارى گیاه ۱۴ روزه تا ۲۰ - ۳۰ روزه است . در فصل تابستان دور آبیارى به ۵-۳روز میرسد . نحوه آبیارى جوى و پشته اى و قطره اى میباشد که در روش قطره اى هم به لحاظ مصرف کمتر آب و هم بدلیل امکان تهیه محلول غذایى ومصرف همزمان با آبیارى اولویت دارد . در بوشهر و هرمزگان دور آبیارى ۷ روزه مى باشد.

برداشت محصول

قسمت مورد برداشت صبر زرد، برگهای گوشتی آن است که به منظور استخراج عصاره یا صمغ برداشت می شود. پس از برداشت، برگها به ارتفاع یک متر روی هم انباشته می شوند و عصاره برگها به تدریج از کف جاری می شوند.

برداشت پس از گذشت یک و نیم (۱/۵) سال انجام میشود و معمولاً برداشت زمانى صورت میگیرد که گیاه رشد رویشى خود را پشت سر گذاشته و وارد مرحله زایشى مى شود و زمان گلدهى آن فرا مى رسد . آذر – دى و بهمن ماه زمان مناسب برداشت صبر زرد در استان هرمزگان میباشد. در زمان برداشت بوته باید کف بر شود و برش به نحوى باشد که به برگها آسیبى نرسد سپس برگها را یکى یکى جدا نموده و در صندوقهاى مخصوص جهت ارسال آماده مى کنند تا ژل در محیط کاملاًبهداشتى جدا شود . در زمان برداشت هر سه ماه یکبار از هر بوته ۴-۳ برگ کنارى برداشت میشود و به کارخانه ار سال میشود.