ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱phylum 2- athropoda 3- class 4- insecta 5- hexapoda 6- order 7- super family 8- apoidea 9- family 10- apidae 11- sub family 12- bombinae 13- bumble bees 14- meliponinae 15- apinae 16- genus 17- bambus 18-bambus atratus
19-scaptotrigon 20-scaptotrigona postica 21-melipona 22-melipona gadrifascitata 23- species 24- apis
۲۳- گونه: مجموع افراد مشابهي كه با هم اميزش و نتاج بارور توليد كنند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تا كنون در دنيا 9گونه زنبورعسل شناخته شده است كه يك گونه ان،زنبورعسل غربي 1،منشاء اروپايي دارد و گونه هاي زنبورعسل قرمز2،زنبورعسل هندي3،زنبورعسل بزرگ4،زنبورعسل هيماليايي5،زنبورعسل كوچك6،زنبورعسل ريز7،زنبورعسل نولنسيس8و نيگروسينكتا9،با منشاء اسيايي هستند.پنج گونه اول در داخل كندو يا محوطه محصور،روي شانهاي متعددي كه درست مي كنند به زندگي مي پردازند و نحوه مكالمه و ارتباط بين انها بيشتر تكامل يافته است،رقصهاي جهت يابي روي شانهاي عمودي صورت مي گيرد و از نظر اقتصادي (به خصوص گونه غربي)اهميت زيادي دارند.ولي گونه هاي ديگر به صورت ازاد زندگي مي كنند،رقصهاي جهت يابي روي سطح افقي صورت مي گيرد و در داخل محيط بسته (كندو)زندگي نمي كنند.گونه هاي زنبورعسل بزرگ و هيماليايي يك شان بزرگ توليد مي كنند كه معمولا به شاخه اصلي درختان يا صخره ها اويزان است.گونه هاي زنبورعسل كوچك و ريز يك قطعه شان توليد مي كنند كه به شاخه ها اويزان است يا روي شاخه درختان قرار مي گيرد.
از گونه هاي زنبورعسل موجود در دنيا زنبورعسل غربي در اغلب نقاط دنيا و ايران (به جز مناطق كويري)وجود دارد كه رايج ترين گونه و داراي ارزش اقتصادي بسيار است.گونه زنبورعسل كوچك فقط در قسمت جنوب،جنوب غربي و جنوب شرقي ايران وجود دارد.گونه زنبورعسل غربي شامل 24 نژاد10كه مهمترين انها زنبورعسل تيره اروپا11،ايتاليايي12،كارنيولان13 و قفقازي14 و ايراني15است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1- apis mellifera L 2- apis koschevnikovi 3- apis cerana F 4- apis dorsata F 5- apis laboriosa 6- apis forea 7- apis andreniformis 8- apis nuluensis 9- apis nigrosincta
10- نژاد بخشي از جمعيت يك گونه است كه در موقعيت جغرافيايي و اقليمي يك منطقه در مقايسه با بقيه جمعيت همان گونه خصوصيات ظاهري و رفتاري متفاوتي دارد.
11- apis mellifera mellifera L 12- apis mellifera lingustica spin 13- apis mellifera carnica pollmann 14- apis mellifera caucasica 15- apis mellifera meda
گونه ها و نژادهای زنبورعسل
زنبور عسل از راسته نازک بالان (Hymenoptera) است، زنبور عسل قسمت های دهانی جونده و مکنده ، هر دو را داراست ؛ دگردیسی آن کامل است و بطور دسته جمعی زندگی می کند و شامل سه دسته هستند، ملکه (Queen) که تخم می گذارد ، نرها (prones) کارشان فقط بارور کردن ملکه های جدید است و کارگرها (Worker) که ماده و عقیم هستند.
بدن زنبور عسل بطور متراکم از موهایی پوشیده است که دارای تارهای (Barbs) جانبی کوتاهی است و به راحتی دانه ها و گرده را می گیرند. در چشم های مرکب و پاها ، موهای صاف وجود دارد ، پاهای جلویی در حاشیه ساق (tibia) موهای راست و خشن و کوتاهی را دارد و برای تمیز کردن چشم ها از گرده گل بکار می رود و برس چشمی (Eye bursh) می گویند.
بالهای زنبور در هنگام پرواز بوسیله قلاب هایی به یکدیگر درگیر می شوند و بال به نظر می رسند، این بال ها ممکن است ۴۰۰ بار در ثانیه مرتعش شوند ، آرواره های زیرین mandiblesدر کارگران صاف برای جمع آوری گرده و ساختن شاخه ها بکار می رود، آرواره های زیرین maxillaeمانند قاشقک های طویلی بوده و برای جمع آوری گرده های گل بکار می رود.
لب تحتانی تبدیل به خرطوم شده و ضمایم حسی بی (Cabialplas) در اطراف آن قرار دارد. مایع شهد در اثر عمل مکنده حلق به درون چینه دان بزرگ یا معده عسل (Money Stomash) کشیده می شود.
چهار لب مثلثی دریچه ای را درست می کند و از ورود عسل به معده جلوگیری می کند البته بجز موقعی که جهت تغذیه مورد نیاز است. روده زنبور عسل باریک و دراز است. و تقریبا به ۱۰۰ لوله کوچک ، مالپیکی اتصال دارد و روده راست ، بزرگ است و به مخرج ختم می شود.
در انتهای بدن زنبور سوزن وجود دارد که فقط در کارگرها و ملکه ها دیده می شود. حس بویایی در زنبوران عسل بسیار قوی و تیز است و چشم ها دارای تعداد فراوانی واحدهای بینایی است و دارای مغز نسبتا بزرگ است: زنبوران عسل قادر به تشخیص رنگ قرمز و سیاه از هم نیستند.
تاکنون ۵ گونه زنبور عسل شناخته شده اند که عبارتند از:زنبور عسل معمولی یا اروپایی(Apis mellifera)
، زنبور عسل شرقی یا هندی (Apis cerana) ، زنبور عسل بزرگ (Apis dorsata) ، زنبور عسل کوچک(Apis florea) و زنبور عسل کوچولو(Apis andreniformis) که اخیرا در چین شناخته شده و از نظر شکل شناسی با A.floreaتفاوت دارد.
زنبور عسل معمولی یا اروپایی مهمترین گونه شناسایی شده زنبور عسل است که عمده مباحث مربوط به پرورش زنبور عسل مربوط به همین گونه است.
گونه اروپایی و هندی می توانند درون کندو زندگی کرده و از نظر اقتصادی برای انسان حائز اهمیتند ولی سه گونه بعدی به صورت آزاد در طبیعت زندگی کرده و قادر به زندگی درون کندو نیستند.
در زیر پنج نژاد معروف از گونه زنبورعسل معمولی یا اروپایی که شهرت جهانی دارند معرفی شده اند.
● زنبورعسل سیاه (A.m.mellifera)
این زنبور در تمام قاره اروپا، کوههای آلپ و روسیه مرکزی وجود دارند.افراد این نژاد در زنبورهایی درشت و سیاه رنگند.
رشد جمعیت این نژاد در بهار کند بوده ولی در اواخر تابستان و اوائل زمستان، کلنی به بیشترین رشد خود می رسد که در آن زمان دیگر در طبیعت گلی وجود ندارد(عیب این نژاد) این زنبور نسبت به امراض زنبور و پروانه موم خوار حساسند. تنها مزیت این نژاد این است که شرایط زمستان را بخوبی تحمل می کنند که آن هم با خوردن غذای زیاد توام است.
● زنبور عسل ایتالیایی (A.m.ligustica)
موطن اصلی آن ایتالیا بوده و از نر جثه کوچکتر و ظریف تر از زنبورسیاه بوده و رنگ آن معمولا زرد مایل به قهوه ای است. این نژاد دارای خصوصیات رفتاری خوب ازجمله آرام بودن و تمایل کم به بچه دهی، تولید اندک بره موم، عسل آوری و رشد سریع کلنی در اوایل بهار است. از طرفی زمستان را بخوبی تحمل نکرده و حس غارت در آن قوی بوده و حس جهت یابی ضعیفی دارند و گاهی اشتباها به کندوی مجاور می روند.
● زنبور قفقازی (A.m.caucasica)
این نژاد ساکن کوههای قفقاز در گرجستان بوده و دارای رنگ بدن خاکستری روشن است.زنبورهای آرامی هستند و کمتر نیش می زنند و تا اواسط تابستان جمعیتش به بیشترین حد می رسد. ویژگی مطلوب آن تمایل کم به بچه دهی است اما تولید زیاد بره موم در آنها و در نتیجه چسباندن کادرها به همدیگر، کار با آنها را مشکل می سازد. این نژاد از زمستان گذرانی خوبی برخوردار نیستند.
● زنبور عسل کارنیولان (A.m.carnica)
در قسمت جنوبی کوههای آلپ و شمال بالکان و در دره دانوب پراکنده اند.از نظر ظاهری شبیه زنبوران ایتالیایی است و رنگ بدن قهوه ای مایل به خاکستری است. از ویژگی های مطلوب آن می توان به آرام بودن، نیاز کم به غذایی اشاره کرد. این نژاد کم بچه می دهند،غارت نمی کنند و عسل خوبی تولید می نمایند و نسبت به بیماری های زنبورعسل مقاومند.
● زنبور عسل ایرانی(A.m.mede&persica)
موطن اصلی آن ایران بوده و سه حلقه اول شکم آن سیاه و بقیه حلقه ها زرد مایل به قهوه ای است. در کتاب های زنبورداری از این زنبور بعنوان زنبور نیش زن یاد میشود.این نژاد از سایر نژادهای فوق قانع تر بوده و مصرف غذای آن در زمستان اندک است. بره موم زیادی مصرف می کند اما مقدار آن از نژاد قفقازی کمتر است.در مناطق سردسیر سرمای زمستان را بخوبی تحمل میکند و در اوایل بهار رشد آن خوب بوده و تا خردادماه به بیشترین مقدارش می رسد. از ویژگی های نامطلوب این نژاد می توان به تمایل آن به غارتگری و تولید بچه زیاد اشاره کرد.
درباره ما
تماس با ما