مقاله اختصاصی نگهداری و تکثیر و پرورش فنچ

مقدمه :
فنچ ها از بهترین نوع پرندگانی می باشند که می توان در هر جایی اهم از آپارتمان و ... نگهداری کرد و کمترین دردسر و مشکلات را دارند بطوری که با کمی آگاهی از محل زندگی و نوع تغذیه و شرایط مناسب برای تخمگذاری می توان آنها را پرورش و تکثیر داد و نگهداری کرد .  همیشه سعی کنید که نسبت به حیوانتان احساس عشق کنید و از وجود آن لذت ببرید .
انواع فنچ ها :
انواع فنچ ها به دو نوع اهلی و وحشی تقسیم می شوند که فنچ های اهلی شامل فنچ های سفید وفنچ های راه راه می باشند و فنچ های نوع وحشی شامل بقیه انواع فنچ ها هستند .
اهلی شامل :
 1)            Zebra Finch
وحشی شامل :
1)             Black Masked Grassfinch
2)             European Goldfinch
3)             Gouldian Finch
4)             Lavender Waxbill
5)             Long-Tail Grassfinch
6)             Orange Cheek Waxbill
7)             Orange Weaver
8)             Owl (Bicheno) Finch
9)             Strawberry Finches
10)          Society (Bengalese) Finch

رفتار :
فنچ ها معمولا گله ای زندگی می کنند و تنهایی را دوست ندارند و اگر شما دارای یک فنچ تک هستید بهتر است هرچه زودتر برای آن جفتی تهیه کنید . فنچ ها به جفت خود علاقه زیادی دارند و به آن وابسته اند و هیچگاه آنها را از هم جدا نکنید چون در مواقعی باعث دق آنها می شود . فنچ ها معمولا نوکشان را با شاخه یا میله پاک می کنند که این کار به آنها اعتماد به نفس می دهد . دیگر اینکه آنها برای خلاصی از گرما نوک خود را باز می کنند و این نشان دهنده این است که گرمشان است و در هنگام سرما برای گرم شدن پوف می کنند پس حتما خوب به حرکاتشان توجه کنید و در این هنگام سریع آنها را به جایی با دمای ملایم انتقال دهید . یکی از علائم سلامتی فنچ ها باز بودن حلقه دور چشم آنها است بطوری که اگر دور چشم آنها بسته ونیم بسته و دارای زوایا باشد این فنچ پیر و بیمار است و در هنگام خرید حتما به شکل ظاهری ، وضعیت نوک و پنجه ها و سالم بودن پا ها و بالها توجه شود . اگر بدنبال پرنده ای برای نگه داری می گردید حتما قبل از خرید از اینترنت و یا هر منبع موسخ دیگر اطلاعاتی در مورد پرنده یتان کسب کنید و جنس نر و ماده آن را بشناسید زیرا امروزه با وارد شدن پرنده های زینتی وحشی به عرصه بازار پرنده فروش ها اطلاعات کمی درباره آنها داشته و نر و ماده های جنس های مختلف را با هم می فروشند که این سبب می شود که حتی دو پرنده به هم نزدیک هم نشوند و اصلاً جفت گیری صورت نگیرد .
محل زندگی :
محل زندگی فنچ ها (قفس) خیلی مهم است بطوری که در مدتی که فنچ ها در آن زندگی می کنند بدان خیلی انس گرفته و وابسته می شوند و جدایی از محیط زندگی شان باعث ناراحتی آنها می شود . محیط زندگی فنچ ها نباید زیاد کوچک باشد بطوری که حیوان بتواند در آن به راحتی جست و خیز کند و بهتر است که حدالامکان این محیط به اندازه کافی بزرگ و جادار باشد تا حیوان پرواز کند و در حدود cm 40 – 30 مناسب است و با افزایش تعداد آنها بهتر است که یک قفس بزرگتر انتخاب کنیم حال چنانچه محیط زندگی آنها کوچک باشد پرنده از جست و خیز باز می ماند و بدنش کرخت و گوشه گیر می شود و شادابی اولیه خود را از دست می دهد . حال اگر در محیط زندگی شان چند شاخه خشک در جهات مختلف و بدون هیچ قاعده خاصی قرار دهیم این محیط طبیعی تر به نظر می رسد و برایشان جذاب تر است و یا می توان شاخه ای برگ مصنوعی در قفس قرار داد و باید توجه داشت که این گل یا شاخه فاقد اکریل و سایر مواد شیمیایی باشد چون معمولا فنچ ها نسبت به وسایلی که در قفس است کنجکاواند و این مواد سبب مرگ آنها می شود . در صورت امکان بهتر است در اتاقی که در و پنجره آن بسته است درقفس را باز کنید و آنها را در اتاق آزاد کنید تا کمی پرواز آنها را سر حال بیاورد و از افسردگی و کرختی در می آیند .
تغذیه :
غذای آنها را عمدتاً ارزن تشکیل می دهد و ارزن نوع ریز برای این پرندگان مناسب تراست بطوری که بخاطر جثه  و نوک کوچک نمی توانند به راحتی از نوع ارزن درشت که مناسب کبوتر و پرندگان درشت جثه تر است استفاده کنند و در صورت مصرف تکه هایی از پوسته اطراف نوکشان کنده می شود . از دیگر خوراکی ها و غذاهایی که آنها بدان علاقه نشان می دهند خیار سالادی (تخم های آن) و کاهو (که اگر خیار و کاهو را با چاقو ریز ریز و خرد کنید راحت تر می توانند از آن استفاده کنند ) و هویج رنده شده و هندوانه و زرده تخم مرغ آب پز شده و گاهی هم ذرت است و از دیگر غذاهای مکمل برای فنچ ها کف دریا می باشد که به رنگ سفید ولایه لایه است و از ماهی مرکب تهیه می شود . سعی کنید که پوست تخم مرغ به آنها ندهید چون به مرور زمان به خوردن تخم های خودشان عادت می کنند و دیگر جوجه ای نخواهید داشت ولی خوردن پوست تخم های خودشان بعد از اینکه جوجه ها به دنیا می آیند مشکلی ندارد و نوعی مکمل به حساب می آید . از دیگر مواد غذایی که می توان به آنها داد برنج پخته شده سرد می باشد که فنچ های اهلی به آن علاقه زیادی دارند . تغذیه با مواد غذایی که دارای رنگ قرمزاند مثل هویج رنده شده ریز و ... سبب پررنگ شدن نوک و پاهای آنها می شود . از دیگر مواد آلی مورد نیاز فنچ ها که اصلا هیچ کس به آن توجه ندارد خاک است ، چون فنچ ها تمام مدت در قفس هستند برای هضم بهتر نیاز به خاک تمیز دارند تا سنگ ریزه های آن را بخورند و خوب است ماهی یکبار به اندازه ی یک بند انگشت خاک تمیز در یک ظرف در قفس قرار دهیم تا از آن استفاده کنند. گاهی می بینیم که فنچ ها از مواد غذایی مکمل مثل موز ، سیب ، هندوانه و ... اصلا استفاده نمی کنند در این صورت می توان این مواد را در مخلوط کن ریخت و سپس با آب آن را خیلی رقیق می کنیم و آن را در ظرف آب آنها می ریزیم تا بخورند ضمنا حواستان باشد که بعد از گذشت حدودا 10 ساعت ظرف آب را خالی کرده و آن را به دقت بشویید والا بعد از مدتی در آن کپک مشاهده می کنید . سعی کنید که هر یک روز درمیان آب آنها را عوض کنید و مواظب باشید که آب خیلی سرد نباشد . سعی کنید همیشه مقداری ارزن در کف قفس بریزید زیرا پرندگان علاقه دارند دانه را یکی یکی و با زحمت و از روی زمین بخورند و این برای آنها لذت بخش تر است . در صورت امکان گاهی شاخه ای از بوته ارزن را در قفس بگذارید . مشاهده می شود که در بازار داروهایی مبنی بر تخم گذاری فنچ ها فروخته می شود که توصیه می کنم اصلا از این داروها استفاده نکنید چون جز ضررهای بعدی هیچ چیز مفیدی برای پرنده یتان ندارد . لانه :
لانه این حیوانات بهتر است که چوبی باشد و از لانه های پلاستیکی و آهنی استفاده نشود چون با کمی تغییر در دما مشکلات خود را ایجاد می کنند مخصوصا اگر جوجه در لانه باشد . اندازه لانه بهتر است  cm 15 -9 باشد و می توان داخل آن را با دستمال کاغذی تا شده یا تکه های کوچک پنبه و یا تکه های ریز برگ خشک شده کاج و یا چوب های ریش ریش نارگیل پر کرد ولی هرگز لانه را پر از اینها نکنیم و 3/1 آن را پر شود کافی است و اگر فصل جفت گیری این حیوانات باشد می توان پنبه یا چوب ریز را در کف قفس قرار داد وآنها خود به لانه می برند و لانه برای تخم گذاری آنها آماده می شود

لانه :
لانه این حیوانات بهتر است که چوبی باشد و از لانه های پلاستیکی و آهنی استفاده نشود چون با کمی تغییر در دما مشکلات خود را ایجاد می کنند مخصوصا اگر جوجه در لانه باشد و می تواند در اشکال مختلف باشد . از کوزه ای گلی که ته آن را بریده ایم هم می توانیم استفاده کنیم و هم طبیعی تر و زیبا تر است . باید در نظر داشت که حتماً لانه را در بالای قفس و در کنج ببندیم و لانه در وسط یا پایین نباشد مثلا کوزه را با سیمی نازک و محکم به بالای قفس می بندیم . اندازه لانه بهتر است  cm 15 -9 باشد و می توان داخل آن را با تکه های کوچک پنبه و یا تکه های ریز برگ خشک شده درخت کاج و یا چوب های ریش ریش نارگیل و یا پوشال تمیز کولر و یا کاه پر کرد ولی هرگز لانه را پر از اینها نکنیم و 3/1 آن پر شود کافی است و اگر فصل جفت گیری این حیوانات باشد می توان پنبه یا چوب ریز را در کف قفس قرار داد و فنچ ها با آنها بازی کرده به لانه می برند و لانه برای تخم گذاری آماده می شود ولی نباید بیش از حد مصالح در اختیارشان قرار دهیم چون افراط کرده لانه را پر پر می کنند . حتما باید توجه داشت که مصالح لانه را حداکثر هر 2 ماه یکبار عوض کنیم چون آلوده می شود به استثنائ زمانی که تخم گذاشته اند و جوجه در لانه است که در این هنگام اصلا به لانه دست نزنید چون قهر کرده و دیگر به لانه باز نمی گردند.
دمای محیط :
دمای محیط زندگی این حیوانات با انسان برابر است بطوری که هرگاه خودتان احساس راحتی کردید بدانید که آنها نیز راحت اند و در کل دمای این محیط نباید زیاد گرم یا زیاد سرد باشد که در صورت سرد بودن سرما می خورند و دما بهتر است که متعادل باشد . رعایت شرایط دمایی به افزایش طول عمر این حیوانات کمک می کند .
نظافت :
مسئله دیگر در مورد نظافت است که شامل دو موضوع نظافت خود حیوان و نظافت محیط زندگی حیوان است . این نوع از حیوانات مانند ما انسان ها به حمام نیاز دارند تا پرها و بدن خود را در آن شستشو دهند و خود را تمیز کرده و سر حال شوند و حیوانات موزی را از خود دور کرده و پرهای اضافی را بریزند ، مثلا اگر ما انسان ها یک هفته به حمام نرویم کلافه می شویم و حیوانات هم همین طور اند و بهتر است که به آنها توجه داشته باشیم تا هم آنها راحت زندگی کنند و ما هم از نگهداری آنها لذت ببریم . برای حمام کردن این حیوانات باید ظرفی به عمق -3 cm2 تهیه و درون آن را با ولرم پر می کنیم ولی سعی شود که لب به لب آب نریزیم و همیشه کمی کمتر از کل مقدار آبی که در ظرف جای می گیرد باشد و بهتر است که قفس را در زیر نور آفتاب قرار دهیم که این کار 2 حسن دارد یکی اینکه خوب تمیز شده و رنگ پر هایشان شفاف می شود و دیگر اینکه این کار سبب شادابی آنها می شود و جانوران موزی هم از آنها دور می شوند و دیگر آنکه چون در اکثر مواقع این پرندگان در داخل خانه و ... هستند و آفتاب به آنها نمی خورد بعد از مدتی مریض می شوند ولی با این کار می توانند که ویتامین های مورد نیاز را از آفتاب دریافت کنند و از پوکی استخوان جلوگیری می کند . وقتی ظرف آب را در قفس گذاشتیم می توانید با یک اسپری که با آب ولرم پر کردیم از فاصله ی cm 30 روی سر و بدن آنها می گیریم تا خیس شوند و آنها از این کار خوششان می آید سپس کمی از قفس فاصله می گیریم تا فنچ ها با خیال راحت خود را بشویند و اگر خودشان را نشستند نیازی به اجبار نیست چون در ابتدا کمی می ترسند ولی بعد از اینکه اعتمادشان جلب شد به درون ظرف پریده و خود را می شویند و محیط زندگی شان هم باید حداکثر هفته ای یکبار تمیز شود .
نگهداری :
توجه داشته باشید که نباید این حیوانات را بگیریم و یا آنها را دستمالی کنیم چون آنها خیلی کوچک و ظریف هستند و با کمی فشار و آزار دچار آسیب و یا شکستگی می شوند و بهتر است به آنها کاری نداشته باشیم و از وجودشان و دیدنشان لذت ببریم . فنچ ها حیوانات کنجکاوی هستند که تمام قفس و لوازم در قفس را از دید می گذرانند که بهتر است که گاهی توپ کوچک یا وسایل کوچک بازی در قفس قرار دهیم تا سرگرم شوند ولی نباید قفس را پر کنیم . از دیگر لوازم آینه می باشد که دیدن تصویر خودشان در آینه برایشان خیلی جالب است و یا قرار دادن یک نردبام یا یک تاب برای آنها که هر کدام سرگرمی است . در ابتدا امکان دارد که بترسند و جلو نیایند ولی بعد از مدتی عادت می کنند . گاهی مشاهده می شود که پرهای این حیوانات شروع به ریختن می کنند و پرنده زیبایی خود را از دست می دهد و کف قفس ُپر از پر می شود در این هنگام نترسید و نگران نباشید چون که این امری عادی و جزئی از زندگی پرندگان است که  هر سال یکبار اتفاق می افتد و فصل خاصی هم ندارد . در این دوره تمام پرهای پرنده شروع به ریختن کرده و جای آن را پرهای جدید و نو می گیرد و به نوعی شبیه پوست اندازی خزندگان است .
 نکته دیگر که باید به آن توجه کرد این است که در هنگام رفتن به مسافرت این حیوانات را در خانه تنها نگذارید و یا با خود در یک قفس کوچک ببرید و یا اینکه آنها را به شخصی که به آن اطمینان کامل از نظر نگهداری آنها دارید بسپرید و به کسانی که علاقه ای به نگهداری از حیوانات ندارند نسپرید چون این برای این پرندگان بهتر است .
نکته ای درباره فنچ های وحشی وجود دارد که این نوع ( وحشی ) به سختی در قفس جفت گیری می کنند و برای جفت گیری حتما شرایطی مطابق با طبیعت که شامل گیاهان و شاخه ها باشد ایجاد کنیم و قفس باید بزرگ و در حد × 3 m2 باشد و دیگر اینکه رنگ این نوع در فصل جفت گیری تغییر می کند ( مخصوصا جنس نر ) وپر رنگ تر می شود و فنچ ها در این هنگام خیلی حساس و تحریک پذیر می شوند و از شلوغی و ... باید دور باشند و باید در محیطی آرام نگه داری شوند تا به راحتی جفت گیری کنند و به هیچ وجه نباید به تخم های آنها دست زد چون ناراحت می شوند و دیگر روی آن تخم ها نمی خوابند . نکته ای که در اینجا وجود دارد این است که مشاهده شده که فنچ های زینتی که جدیداً وارد بازار شده و وحشی محسوب می شوند اصلا و به هیچ وجه تخم نمی گذارند و حتی جفت گیری هم نمی کنند و علت آن این است که از همان کشور مبداء آنها را از زیر اشعه عبور می دهند که این کار سبب عقیم شدن آنها می شود و نسل آنها ادامه نمی یابد و فقط جنبه زیبایی دارد و اگر دنبال تکثیر و زیاد کردن آنها هستید فقط باید فنچ های اهلی را نگه داری کنید .
مراقبت های در هنگام تخم گذاری و بعد از آن :
این پرنده معمولا در حدود 3 تا 5 تخم در هر نوبت می گذارد و بسته به شرایط محیط زندگی و فصل و اندازه لانه و دمای هوا تعداد آن متفاوت است هنگامی که تخم گذاری انجام شد هرگز به تخم ها دست نزنید و یا هنگامی که جوجه ها سر از تخم بیرون آوردند هرگز نباید دست خود را به داخل لانه ببرید چون آنها خیلی ظریف هستند و با کوچکترین فشار و تحریک جان خود را از دست می دهند . گاهی مشاهده می شود که فنچ ها بعضی از تخم ها یا جوجه های خود را خودشان از لانه بیرون می اندازند در این هنگام هرگز سعی نکنید تخم یا جوجه بیرون انداخته شده را دوباره به لانه برگردانید چون 100% آن تخم یا جوجه دارای نقصی بوده که آنها آن را بیرون انداختند و آنها خودشان بهتر می دانند و از روی غریزه این کار را انجان می دهند چون اگر این تخم یا جوجه بزرگ شود بعدا مشکلاتی پیدا می کند که سبب ناراحتی خود وشما می شود . جوجه ها بعد از گذشت 1 ماه تقریبا بزرگ می شوند و تععین جنسیت قطعی در ماه دوم امکان پذیر است ولی مطالعات علمی نشان داده است که جنسیت بسته به دما است مثلا چنانچه دما رو به گرمی رود جوجه ها نر و هرچه دما رو به سردی رود جوجه ها ماده می شوند  ولی این تغییر دما نباید زیاد باشد چون سبب ناراحتی جنس ماده شده و دیگر روی تخم نمی خوابد .

اقدامات بهداشتی :
گاهی اوقات فنچ های نوع وحشی دچار یبوسک می شوند که نشانه آن این است که نوکشان را مدام به مقعد خود می مالند و یا گاهی مشاهده می شود که پاهایشان خشک می شود که در این مواقع  با یک گوش پاک کن که به سر آن وازلین زده ایم را به مقعد یا پای حیوان بمالیم ولی نباید فشار دهیم چون همانگونه که گفتم فنچ ها پرندگان ظریف و زینتی هستند و مقاومت پرندگان بزرگ تر مثل کبوتر و مینا را ندارند و باید توجه داشت که مقدار وازلین نباید زیاد باشد و در حد یک لایه نازک باشد چون اگر زیاد باشد آنها بدان نوک زده و اقدام به خوردن آن می کنند که این کار مضر است و سبب مسمومیت ومرگ قطعی آنها می شود و فقط در حدی باشد که سبب مرطوب شدن موضه بشود .
 در مورد نگه داری فنچ های وحشی نکته قابل توجه این است که این پرندگان بعد از مدتی ناخن هایشان رشد کرده و بلند می شود و پیچ می خورد که برای رفع آن بعد از مدتی که اندازه ناخن حیوان به cm 1 رسید آنها را به آرامی در دست غیر غالب گرفته و و با یک ناخن گیر کوچک cm 0.5 فقط دو ناخن جلو و عقب هر پا را کوتاه می کنیم و حواسمان باشد که ناخن را از انتها نگیریم چون دارای رشته های عصبی و رگ خونی بوده و درد دارد و بهتر است که این کار را یک بزرگتر انجام دهد و این کار فقط فقط برای فنچ های نوع وحشی ضروری است چون در صورت بلند شدن ناخن ها در هنگام جست و خیز از روی شاخه یا میله بدان گیر می کنند و سبب عوارض بعدی می شود و خیلی حواستان در این موقع باشد چون خیلی تقلا برای در رفتن می کنند و حتما مواظب باشید که از ته نگیرید . اگر برای گرفتن پرنده یتان دچار مشکل هستید می توانید از تاریکی استفاده کنید بطوری که قفس را به جای تاریکی ببرید که دید کمی دارد چون در این هنگام فنچ ها دیگر نمی توانند ببینند و فرار هم نمی کنند و راحت می توتنید آنها را بگیرید و این بهترین روش برای گرفتن آنها می باشد .

مقاله اختصاصی نگهداری و تکثیر و پرورش فنچ(2)

غذای اصلی فچ ها ارزن است که آنها با نوک خود پوست آن را کنده و مغزنرم آن را صرف می کنند.اما دادن سبزی جات و میوه های تازه مانند:کاهو،جعفری،گشنیز،کلم،سیب و...را نباید فراموش کرد.سنگریزه ها هم باید در دانخوری باشند تا به خرد شدن دانه ها در سنگدان کمک کنند.
فنچ ها از پوسته سفیده و کمی زرده ی تخم مرغ آبپز به خوبی تغذیه می کنند.بنابراین هفته ای دوبار به فنچ هایتان تخم مرغ آبپز بدهید.ریختن قطره ی مولتی ویتامین در آب فنچ ها در هفته دوبار در حالی که آن آب را بعد از 5-6ساعت عوض می کنید به تقویت فنچ ها کمک بسیاری می کند.
همانطور که گفتم فنچ ها قابلیت تکثیر بالای دارند.تکثیر این پرنده خیلی آسان و در هر ماه یکبار انجام میگیرد. اکثر علاقه مندان آن به همین خاطر آن را انتخاب می کنند و اغلب طرفداران آن مبتدی ها و کودکان هستند.
برای تولید مثل این پرنده وجود لانه های مخصوص آن که در پرنده فروشی ها هم عرضه می شود ضروری است.
درون لانه را پنبه ی زده شده قرار دهید.پرنده های جفت شده لانه ای را انتخاب کرده و سپس پنبه های درون آن را به بیرون برده به هم می بافند و دوباره به لانه برده لانه را آماده می کنند.عمل لانه سازی بسیار زیباست.
 
بعد از آماده شدن لانه پرنده ها مدتی در آن رفت و آمد می کنند و سپس تخم گذاری می کنند.هر پرنده ی ماده بین 4-6 تخم می گذارد. هر تخم به فاصله ی یکروز گذاشته و به همین ترتیب هم جوجه می شوند. بعد از اتمام تخم گذاری فنچ های جفت شده هر کدام به نوبت روی تخم ها می خوابند تا پس از 14 تا 16 روز جوجه ها در آیند
در این مدت دادن تخم مرغ آبپز و قطره ی مولتی ویتامین به فنچ ها را به هیچ وجه قطع نکنید

منبع : سایت http://parandehashena.persianblog.ir