|
تعریف سبزی
نوشته شده توسط Administrator | | |
مقدمه
سبزی‌ها گیاهان علفی هستند که قسمت‌های مختلف آنها مانند برگ، غنچه، ساقه، ریشه، غده، پیاز، گل، میوه و دانه به‌صورت خام، پخته، خشک‌شده، پودرشده، یخ‌شده و یا کنسرو شده به مصرف تغذیه انسان می‌رسد.
از دیدگاه Schuphan تعریف سبزی به قرار زیر می‌باشد:
به کلیه محصولات کشاورزی و باغی- به استثنای محصولات درختی و غله‌ای - اطلاق می‌شود که از برگ، ساقه، ریشه، جوانه، غنچه، پیاز، ساقه زیرزمینی، گل، میوه، دانه و یا قارچ به‌طور کامل و مستقیم و بدون تغییر و تبدیل قسمت اعظم مواد درونی آنها ... ادامه مطلب
|
|
طبقه‌بندی سبزیجات
سبزیکاری در فضای آزاد برخلاف پرورش سبزی‌ها در گلخانه و پرورش گل است. وجه تمایز سبزیکاری با پرورش گیاهان زینتی را می‌توان در رشد و نمو بیشتر و محدود بودن بقایای گیاهی سبزی‌ها دانست. اختلاف سبزیکاری و زراعت در این است که اکثر سبزی‌ها درحالیکه اندام‌های آنها کاملاً رشد نیافته‌اند، برداشت می‌شوند در صورتیکه برداشت محصولات زراعی پس از رشد کامل اندام‌ها صورت می‌گیرد. به همین علت نیز سبزی‌ها با گذشت اندک زمانی کیفیت مطلوب خود را از دست می‌دهند. این بدان معنی است که اغلب سبزی‌ها از یک طرف با هزینه ... ادامه مطلب
|
|
تولید سبزی
روشهای مختلف تولید سبزی
۱. تولید سبزی در سطوح خانه یا باغ‌های خانوادگی (Home gardening)
سبزیجات رشد محدود کشت می‌شوند.
داشتن یک سرگرمی در ساعات بیکاری
صرفه‌جویی در وقت (برای خرید)
در اختیار داشتن سبزی تازه در هر موقع که لازم باشد.
راندمان بیشتر در واحد سطح به‌ویژه در مورد سبزیجاتی مثل: گوجه‌فرنگی، بادمجان، فلفل
بهداشتی بودن
تاریخ کشت را می‌توان تنظیم کرد.
قیمت سبزی مناسب است.
کمک به زیباسازی محیط از طریق ایجاد فضای سبز
۲. تولید سبزی برای بازارهای محلی (Market gardening)
در حومه شهر به فاصله ۱۵-۱۰ کیلومتر کاشته شده و ... ادامه مطلب
|
|
عوامل طبیعی
به‌طورکلی رابطه گیاه با محیط اطراف آن را اکولوژی گویند. محیط اطراف و خواص داخلی یا ژنوتیپ هر گیاه، شکل ظاهری یا فنوتیپ آن را تعیین می‌کند. این رابطه را می‌توان با فرمول زیر نشان داد:
P = G + E
که در آن P به معنی فنوتیپ، G به معنی ژنوتیپ و E به معنی محیط زیست است. این عوامل طبیعی شامل گازهای اتمسفری، باد، نور، آب، دما، زمین، کود می‌شود.
گازهای اتمسفری
هوای طبیعی دارای ۸۰/۷۸ درصد حجمی ازت، ۹۵/۲۰ درصد حجمی اکسیژن، ۰۳/۰ درصد حجمی گازکربنیک و ۹۴/۰ گازهای نادر و سایر گازها مثل متان، اکسیدهای ازت، منواکسید کربن، آمونیاک یا اوزن است. ... ادامه مطلب
|
|
خاک و کود
انواع خاک‌های مورد استفاده در سبزیکاری و وی‍‍‍ژگی آنها
۱- خاک‌های شنی: برای سبزیهای زودرس که طول دوره رویش آنها کوتاه است مناسب است. زیرا این خاک‌ها در بهار زودتر گرم و در پاییز به‌ویژه عصرها زودتر سرد می‌شوند.
۲- خاک پیت: خاکی که هنوز به درجه پوسیدگی نهایی نرسیده است.
۳- خاک موس: کاملاً پوسیده است که در سبزیکاری کاربرد دارد. مثلاً سه سبزی پیاز، کرفس، کاهو به مواد غذایی زیادی نیاز دارند و بیشتر در خاک‌های جنگلی و مردابی کشت می‌شوند.
۴- ویژگی‌های خاک‌های آلی
حدود ۲۰% مواد آلی دارند
قدرت نگه‌داری ... ادامه مطلب
|
|
تولید بذر
تولید و تهیه بذر سبزی و مسائل مربوط به آن
یکی از مهمترین عوامل در موفقیت‌آمیز بودن امر سبزیکاری، تهیه بذر خوب و مرغوب می‌باشد. نوع بذر یکی از مهمترین عواملی است که در کمیت و کیفیت محصول تاثیر فراوان دارد. مرغوبیت بذر را می‌توان از روی خواص درونی (خواص ژنتیکی)، خواص ظاهری (نتیجه تاثیرات محیطی) طی رشد بذر روی گیاه و تاثیرات محیطی بر روی بذر پس از بذرگیری تشخیص داد. خواص درونی بذر فقط پس از افشاندن بذر در مرحله رشد و نمو گیاه معلوم می‌شود. خواص ظاهری بذر را می‌توان با روش‌هایی آزمایشگاهی چون قوه و قدرت نامیه بذر، وزن هزار ... ادامه مطلب
|
|
ارزش و شناخت بذر
ارزش بذر
ارزش بذر توسط دو عامل ارثی (ارزش ژنتیکی بذر) و تاثیرات محیطی در اثنای دوره رشد بذر (ارزش جسمی بذر) روی گیاه و پس از برداشت محصول مشخص می‌شود.
ارزش ژنتیکی بذر مشخص کننده نوع و پایداری خصوصیات است. تنها آن دسته از بذر و نشاء قابل تبادل هستند که به‌صورت بذر پایه و یا گواهی شده باشند.
بذور پایه: از تکثیر پی در پی تحت نظارت اصلاح‌گر به‌منظور حفظ خصوصیات به‌وجود آمده و به همین جهت بهترین شاخص خلوص و توان نوع بذر است.
بذور گواهی شده: بلافاصله از بذر پایه به‌وجود می‌آید.
بذور استاندارد: بذرهایی‌اند که در ... ادامه مطلب
|
|
ازدیاد و تکثیر سبزی
روشهای ازدیاد سبزی‌ها
سبزی‌ها به دو طریق ازدیاد می‌شوند:
۱. جنسی: با دخالت گامت نر و ماده. گیاهانی‌که که به این طریق ازدیاد می‌شوند دو دسته‌اند:
خودگشن یا اتوگام: گوجه‌فرنگی، بادمجان، فلفل، لوبیا، باقلا، نخودفرنگی، کاهو. که این گیاهان گلهای کامل دارند و دانه گرده هر گل، گامت ماده همان گل را تلقیح می‌کند و یا اینکه گل نر و ماده از هم جدا هستند (تک‌پایه، مانند: خیار، هندوانه) که دانه گرده گل نر گل ماده همان بوته را تلقیح می‌کند.
دگرگشن یا آلوگام: دانه گرده از یک گیاه با باد یا حشرات به گیاه دیگر منتقل ... ادامه مطلب
|
|
کاشت نشا و داشت و برداشت سبزی
روشهای کشت نشاء
نشاها را می‌توان به‌صورت‌های زیر کاشت نمود:
مربع مستطیل: فاصله ردیف بیشتر از فاصله بوته است.
مربع: فواصل با هم مساوی‌اند.
مثلثی: کاشت به‌صورت متناوبی انجام می‌گیرد به‌طوری که ردیف دوم نشاء در جای خالی ردیف اول کاشت می‌شود و در نتیجه فضای بیشتری در اختیار قسمت‌های هوایی گیاهان قرار می‌گیرد.
عمل نشاء را می‌توان با روش دستی و هم روش مکانیکی انجام داد که امروزه در بیشتر سبزیکاری‌های بزرگ و مکانیزه کاشت نشاء را با ماشین نشاکار انجام می‌دهند که دارای مزایایی به شرح زیر ... ادامه مطلب
|
|
نام علمی سبزیجات
نام فارسی
نام انگلیسی
نام علمی
خانواده
اسفناج
Spinach
Spinacia oleracea
Chenopodiaceae
اسفناج زلاندنو
Tetragonia
Tetragonia expansa
Aizoaceae
کاهو
Lettuce
Lactuca sativa
Asteraceae
کرفس
Celery
Apium graveolens
Umbelliferae
جعفری
Parsley
Petroselinum crispum
Umbelliferae
آندیو یا کاسنی فری
Endive
Cichorium endivia
Asteraceae
شیکوره یا کاسنی وحشی
Chicory-Witloof Chicory
Cichorium intybus
Asteraceae
هویج
Carrot
Daucus carota
Umbelliferae
تربچه
Radish
Raphanus sativus
Cruciferae
چغندر لبویی یا سالادی
Red Beet - Beet
Beta vulgaris var ... ادامه مطلب
|
|
آندیو یا کاسنی فری (Endive)
با اسم علمی Cichoriumendiviaو متعلق به خانواده Compositae(Asteraceae).
عقیده بر آن است که بومی مصر یا هند است و در طول قرن سیزدهم به شمال اروپا رسیده است. امروزه به عنوان یک محصول سالادی در جامعه شمال اروپا و به ویژه فرانسه و ایتالیا متداول است.
ارزش غذایی آن بسته به رقم متفاوت بوده ولی به طور کلی از نظر ویتامین A وC غنی است و محتوی مقادیر متوسطی از املاح معدنی است. این گونه در ایران کشت و کار نمی‌شود.
آندیو یک سبزی یک ساله متعلق به فصل خنک است.
با توجه به شکل برگ، آندیو را به دو گروه تقسیم می‌کنند:
۱-Curlyendive: دارای برگهایی با حاشیه مجعد ... ادامه مطلب
|
|
شیکوره یا کاسنی وحشی (Witloof Chicory or Chicory)
با اسم علمی Cichorium intybus و متعلق به خانواده Asteraceae.
به آندیو فرانسوی، ویتلوف و حتی آندیو بلژیکی نیز معروف است.
آنچه که در ایران تحت نام آندیو پرورش داده می شود در حقیقت شیکوره است نه آندیو.
شیکوره احتمالاً از نواحی مدیترانه‌ای منشأ گرفته و به قولی بومی آسیا و اروپاست. اولین بار در سال ۱۶۱۶ از کشت آن در آلمان نام برده شده است. مراکز تولید آن در اروپا شامل کشورهای فرانسه، هلند و بلژیک است.
• مصرف عمده آن بخاطر برگهایش در تهیه سالاد است.
• قسمت خوراکی آن در واقع برگهای سفید شده و تردی است که از ... ادامه مطلب
|
|
سیب زمینی (Potato)
با اسم علمی Solanum tuberosum و متعلق به خانواده Solanaceae.
بومی آمریکای جنوبی و مرکزی (به احتمال زیاد پرو) است. هرچند که عده‌ای از محققین عقیده دارند که سیب زمینی بومی مکزیک، شیلی، بولیوی و اکوادور می‌باشد. در قرن شانزدهم توسط اسپانیایی‌ها به اروپا برده شد و در قرن هیجدهم توسط ایرلندی‌ها به آمریکا معرفی شد به همین خاطر حتی امروزه نیز به نام سیب زمینی ایرلندی (Irish potato) معروف است. برای اولین بار در زمان فتحعلی شاه قاجار از آمریکا به ایران آورده شد.
یکی از مهمترین محصولات غذایی دنیا است و از نظر مقدار تولید چهارمین گیاه زراعی بعد از ... ادامه مطلب
|
|
هویج (Carrot)
متعلق به خانواده چتریان (Umbelliferae)، جنس آن Daucus و گونه‌اشcarota می‌باشد.
نوع خوراکی هویج که ریشه متورم آن به صورت سبزی مصرف می‌گردد دارای نام علمی Daucus carota var. stivus می‌باشد. جنسDaucus شامل حدود ۶۰ گونه است که فقط چند گونه آن مورد استفاده قرار می‌گیرد و هویج یکی از آنها است.
هویج‌های امروزی از هویج‌های وحشی موجود در آسیا، اروپا وآفریقا منشأ گرفته‌اند و در واقع دو منبع اصلی در انتخاب مواد ژنتیکی وجود داشته که یکی هویج‌های آنتوسیانینی است که مربوط به آسیاست (به ویژه افغانستان که در حال حاضر هویج‌های ارغوانی یا بنفش رنگ در ... ادامه مطلب
|
|
پیاز خوراکی (Onion)
با اسم علمی A. cepa و با سابقه کشت و کار ۴۰۰۰ ساله (۳۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در مصر). بومی آسیا و احتمالاً ناحیه‌ای بین فلسطین و هندوستان می‌باشد. در برخی منابع عنوان شده که پیاز احتمالاً ازایران، پاکستان و افغانستان منشأ گرفته است، اما در حال حاضر در بسیاری از مناطق جهان شامل مناطق گرمسیری و معتدله کشت و کار می‌شود.
چون خاصیت انبارداری زیادی دارد یک محصول مهم بشمار می‌رود و از گیاه جوان تا پیازهای کامل و رسیده آن به اشکال مختلف استفاده می‌شود. در پیاز روغن‌های فرار گوگرددار وجود دارد که باعث تندی آن می‌شود و تصور ... ادامه مطلب
|
|
نخودفرنگی یا نخود سبز یا نخود باغی یا نخود انگلیسی
(Pea, Green pea, Garden pea, English pea)
با اسم علمی Pisum sativum. موطن این گیاه اروپای مرکزی، آسیا و شمال غرب هندوستان گزارش شده است. از زمان‌های قدیم (۷۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح) مردم نخودفرنگی را می‌شناختند. به نظر می‌رسد که نخودفرنگی اهلی از گیاه خودروی Pisum elatiusکه از مناطق شرقی دریای مدیترانه تا آسیای مرکزی قابل مشاهده است به وجود آمده باشد. یونانیان و رومیان باستان آن را کشت می‌کردند. اگرچه در اواخر قرن شانزدهم اشکال مختلفی از نخودفرنگی شناسایی و معرفی شده بودند مثلاً انواع پاکوتاه، پا بلند، انواع ... ادامه مطلب
|
|
ازدیاد خیار گلخانه ای از طریق قلمه
مقدمه
کشت سبزیهای گلخانه ای به خصوص خیار و گوجه فرنگی در نقاط مختلف جهان ابعاد تازه ای پیدا کرده است. با استفاده از گلخانه می توان خیار تازه و مرغوب را خارج از فصل عادی، هنگامی که هوای آزاد برای تولید سبزیجات مناسب نیست، پرورش داده و با قیمت خوب به بازار عرضه نمود.
در سالهای اخیر خیارهای ماده گلی به بازار عرضه شده است که تولید میوه های پاتنوکارپیک می کند. این نوع خیارها به طور مهمول تولید بذر نمی کنند و بذر آنها با روشهای پیچیده و چرهزینه تولید می شود در نتیجه بذر این نوع خیار گران بوده و هزینه تولید هر بوته ... ادامه مطلب
|
|
بامیه
نام علمی: Hibiscus esculentus L. (Abelmoschus esculentus )
خانواده: Malvaceae
بامیه یک گیاه یک‌ساله با ساقه علفی است، که به‌تدریج نیمه‌چوبی می‌شود. برگهای آن پنجه‌ای و پهن و گاهی دندانه‌دار هستند. برگ و ساقه آن ممکن است به‌وسیله کرک پوشیده شده باشد. گلهای آن که معمولاً خودگشن هستند، در کنار برگهای آن به‌وجود می‌آیند. البته حشرات در تلقیح گل آن می‌توانند نقش داشته باشند. طول بوته آن بین ۱ تا ۲ متر متغیر است.
قسمت خوراکی و قابل استفاده که به‌صورت سبزی مصرف می‌شود، میوه نارس و سبز آن می‌باشد که به آن پادز (pods) گویند. ممکن است ... ادامه مطلب
|
|
بادمجان
بادمجان Eggplant) یا Aubergine یا (Bringal
با اسم علمی Solanum melongena و متعلق به خانواده Solanaceae.
بادمجان بومی جنوب شرقی آسیا و احتمالاً هند است و کشت آن در هندوستان از یک سابقه طولانی برخوردار است. چین مرکز ثانویه آن به حساب آمده و مدارک موجود نشان می‌دهند که این گیاه در قرن پنجم میلادی در چین کشت می‌شده است. بادمجان در تهیه غذاهای مختلف و انواع ترشی به کار می‌رود. دارای مقدار زیادی املاح معدنی به ویژه پتاسیم، گوگرد و فسفر است. همچنین دارای ویتامین‌های A و C است. امروزه اهمیت بادمجان به علت طعم و مزه، قابلیت حمل نقل خوب و شرایط ویژه کنسروکردن ... ادامه مطلب
|
درباره ما
تماس با ما